Σε κοντινή απόσταση από τον οικισμό του Βρουχά, στη βορειοανατολική άκρη του Μεράμπελλου βρίσκεται το ακρωτήρι του Άγιου Ιωάννη που ωστόσο κατέληξε να γίνει γνωστό ως Ακρωτήριο του Αφορεσμένου. Αιτία αυτής της ονομασίας είναι η θάλασσα που είναι σχεδόν πάντα ταραγμένη. Στην πραγματικότητα πρόκειται για επικίνδυνο ακρωτήριο λόγω συστροφής των κυμάτων που παρατηρούνται πλησίον αυτού, σε συνδυασμό με το μεγάλο βάθος περίπου 300 πόδια. Οι παλιοί χάρτες συμβούλευαν τους καπετάνιους να αποφεύγουν αυτό το σημείο ή περνούν τα πλοία τους σε απόσταση τουλάχιστον ενός μιλίου. Στην περιοχή αυτή βρίσκεται και ο ομώνυμος φάρος.
Ο φάρος του Άγιου Ιωάννη ή του Αφορεσμένου χτίστηκε το το 1864 από γαλλική εταιρία και εντάχθηκε στο Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο το 1912-13 μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων. Το 1921 πέρασε στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους, ενώ κατά τη γερμανική κατοχή χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο, οπότε και ξαναλειτούργησε το 1951 μέχρι και το 1999. Στην πρώτη του φάση μέχρι το 1940 λειτουργούσε με πετρέλαιο, από το 1951 με αυτόματο πυρσό ασετιλίνης, ενώ από το 1999 λειτουργεί με φωτοβολταϊκές κυψέλες. Παρ’ ότι είναι από τους παλαιότερους φάρους που εντοπίζονται στη Μεσόγειο έχει αφεθεί στην τύχη του και γι’αυτό χρίζει άμεσης αποκατάστασης και συντήρησης.
Σύμφωνα με την παράδοση εδώ είναι θαμμένος ο Καϊάφας που πέθανε εν πλω καθώς ταξίδευε προς τη Ρώμη. Παρά τη μεγάλη θαλασσοταραχή που είχε ξεσπάσει οι ναύτες κατάφεραν να προσεγγίσουν τον μικρό όρμο για να θάψουν τον άνθρωπο που είχε σταυρώσει τον Χριστό. Από τότε η θάλασσα είναι συνεχώς ταραγμένη και γι’αυτό οι παλιότεροι κάτοικοι αποκαλούσαν το ακρωτήρι «του αφορεσμένου». Για να ξορκίσουν το κακό έχτισαν πάνω στον όρμο το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη που όμως βούλιαξε μέσα στη διαρκώς αγριεμένη θάλασσα κι έτσι πίστεψαν ότι το μέρος είναι καταραμένο. Αν κάποιος δοκιμάσει να καταδυθεί θα δει ακόμη τα θεμέλια του μοναστηριού.
Η θέα από εδώ είναι μοναδική. Από τη μία ο επισκέπτης μπορεί να χαθεί κοιτάζοντας την απεραντοσύνη του γαλάζιου του Κρητικού πελάγους και από την άλλη να έχει μια πλήρη εικόνα του κόλπου του Μεράμπελλου που ανοίγεται από τα ανατολικά και τη μεριά της Σητείας μέχρι και τα δυτικά στην θάλασσα μπροστά από το Ηράκλειο. Ο κόλπος αυτός ήταν σημαντικής στρατηγικής σημασίας και όσοι κατακτητές πέρασαν από εδώ επιχείρησαν να τον εκμεταλλευτούν. Στο σημείο που χτίστηκε ο φάρος υπήρχε παλιά πύργος και στην κορυφή του λόφου του ακρωτηρίου υπήρχε βίγλα, δηλαδή σκοπιά, το ακρωτήρι και η βίγλα αποτυπώνονται σε βενετικούς χάρτες. Ακόμη και οι Γερμανοί κατακτητές κατά την κατοχή είχαν στήσει εδώ το παρατηρητήριο τους για τον έλεγχο του κόλπου.
Για να φτάσει κανείς εδώ ακολουθεί τον δρόμο από την Πλάκα μέχρι το χωριό Βρούχας. Στη θέση Μπάμπουρας όπου βρίσκονται οι ανεμογεννήτριες ξεκινά η πεζοπορική διαδρομή μέχρι το Ακρωτήρι του Αφορεσμένου. Εκεί από το μικρό ξωκλήσι ο δρόμος κατηφορίζει προς το ακρωτήριο. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής βλέπει κανείς τα ερείπια του παλιού γερμανικού στρατιωτικού παρατηρητηρίου με εμφανή τα μικρά τούνελ που συνέδεαν το κεντρικό κτίριο με τις σκοπιές. Περνάει από το σημείο της παλιάς σκοπιάς με τους βράχους που είναι γεμάτοι από απολιθωμένα όστρακα. Η απότομη κατηφορική διαδρομή συνεχίζεται για περίπου τριάντα λεπτά μέχρι το επίπεδο της θάλασσας στο υπήνεμο κόλπο της “Χωματίστρας”. Από εδώ ακολουθεί κανείς το στενό απόκρημνο μονοπάτι που κινείται περίπου δέκα μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και μετά από είκοσι λεπτά φτάνει στον φάρο.
,
,
Άννα Μαρίνου
