«ήρθα στη ζωή για να χορεύω και να τραγουδώ γι΄ αυτό κιόλας δεν μου χρειάζεται άλλο σπίρτο. Μεθώ μόνο με το χορό και τη μαντινάδα, επειδή κι ο χορός κι η μαντινάδα έχουν το δικό τους σπίρτο μέσα τους.»
«Όταν θα πάψει ο άνθρωπος αγάπες πια να κάνει
μπορεί να είναι άταφος μα έχει πια ποθάνει.»
Η αγάπη είναι ποταμός και πιάσε μου το χέρι,
ή θα πνιγούμενε κι οι δυο ή θα γενούμε ταίρι..»
«Δε με φοβίζει ο θάνατος, άλλα ΄ναι τα σπουδαία,
το ν΄ αγαπάς να μη μπορείς να αλλάξεις την ιδέα.”
«Η αγάπη είναι μια κορφή κι όποιος τη σοπατίσει,
΄πο κι κει ψηλά την ομορφιά του κόσμου θα γνωρίσει»
«Που το περυσινό σεβντά κατόρθωσα και βγήκα,
μα ΄γω δε ζω χωρίς σεβντά και σε καινούργιο μπήκα»
«Εκατομμύρια φορές πηγαίνει και γιαγέρνει
η σκέψη μου στην αγαπώ, γι΄ αυτό ναι κουρασμένη»
«Η αγάπη είναι τελικά απ΄ το σπίτι να πορίζω,
μα να γιαγέρνω γρήγορα γιατί σε λαχταρίζω»
Οι παραπάνω μαντινάδες είναι χαρακτηριστικά δείγματα αυθεντικής μαντινάδας κι ανήκουν σε ένα από τους πιο σημαντικούς λαϊκούς μαντιναδολόγους που υπάρχουν τούτη τη στιγμή στη Κρήτη. Πρόκειται για τον Αριστείδη Χαιρέτη ή “Γιαλάφτη”, το μαντιναδολόγο του έρωτα, όπως συνηθίζει να ονομάζεται στον τόπο του, ο οποίος κατάγεται από το χωριό Ανώγεια της επαρχίας Μυλοποτάμου του Νομού Ρεθύμνης.
Γεννήθηκε στα Ανώγεια το 1946 και το επάγγελμα του είναι βοσκός, όμως ο ίδιος λέει: «ήρθα στη ζωή για να χορεύω και να τραγουδώ γι΄ αυτό κιόλας δεν μου χρειάζεται άλλο σπίρτο. Μεθώ μόνο με το χορό και τη μαντινάδα, επειδή κι ο χορός κι η μαντινάδα έχουν το δικό τους σπίρτο μέσα τους.»
Το κατά πόσο αυθεντικός δημιουργός είναι ο Αριστείδης Χαιρέτης αποδεικνύεται από πολλά και διάφορα: Από το μόνιμο ανικανοποίητο κατ΄ αρχήν που κρύβει μέσα του ο κάθε καλλιτέχνης και το οποίο φαίνεται καθαρά στη παρακάτω μαντινάδα του: « Δε φχαριστιέται ο άνθρωπος ό,τι κι α κουλαντρίζει γιατί είναι η σκέψη άπειρο, κενό και δε γεμίζει.»
Από το συναίσθημα που τον πλημμυρίζει την ώρα που βγάζει τις μαντινάδες του: «Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως μία- μία μαντινάδα που βγαίνει από μέσα μου, την πιάνω, τη κρατώ στη χέρα μου, τη βλέπω σαν πεταλούδα, αφού όντως είναι μια πεταλούδα, και μετά την ελευθερώνω για να συναντήσει τις άλλες στον ουρανό.
Όλες αυτές οι πεταλούδες λοιπόν έχουν σχηματίσει μια ομπρέλα πάνω μου που το καλοκαίρι με προφυλάσσει από τη ζέστη και το χειμώνα με προφυλάσσει από τη βροχή.όταν γράφω μαντινάδες νιώθω σαν να πλησιάζω μια πηγή που τρέχει ενώ δε βρέχει, σαν μια θάλασσα που πέφτω μέσα κι ενώ δε ξέρω κολύμπι δεν πνίγομαι.»
Από το αέναο ψάξιμο στη συνέχεια και την ουτοπική αναζήτηση του αιώνιου, υπερβατικού έρωτα και τον τρόπο της ελπίδας που έχει πλάσει στο μυαλό του για να τον περιμένει: «Έχω τα πάντα κι όμως αισθάνομαι ότι κάτι μου λείπει και το αποζητώ το αποζητώ και με αποζητά. Υπάρχει λέει μια γυναίκα κάπου εδώ γύρω που με ψάχνει και πήρε τα βουνά είναι με σκισμένα ρούχα, με τρύπιες παντόφλες, με αγκάθια στα μαλλιά κι όμως αυτή τρέχει.τρέχει.τρέχει και με αποζητά.
Τη βλέπουν οι βοσκοί «που πας κουμπάρισα σε τέτοια χάλια» της λένε, « έλα να σ΄ ανάψουμε φωτιά να ζεσταθείς, να σου βρούμε πράμα να φας.» «να ΄στε καλά» τους απαντά εκείνη « μα δε προλαβαίνω, ψάχνω την αγάπη μου και φοβούμαι μη τη χάσω» « την αγάπη σου; και ποιος είναι η αγάπη σου» τη ρωτούν για δεύτερη φορά οι βοσκοί κι εκείνη τους λέει, « ο Άρης.ο Άρης είναι η αγάπη μου» με τέτοια φαντασίωση ζω και μόλις σταματήσει ετούτη η γυναίκα να με ψάχνει θα έχω τελειώσει, κι εγώ γι΄ αυτό:
«Θα βάλω μια φανταστική αγάπη στο μυαλό μου,
για δε μπορώ με ψεύτικες να χάνω τον καιρό μου.»
Τα νοήματα από τις μαντινάδες του Αριστείδη Χαιρέτη αγγίζουν πολλές φορές έννοιες πολύ πιο υψηλές από τις καθημερινές, όπως
« Φέρτε μου ένα άνθρωπο να τα ΄χει λύσει
γιατί εγώ δε τα ΄λύσα, μα δε με νοιάζει κιόλας»
«Ενα ποτήρι είν΄ η ζωή και είναι νερό γεμάτο,
και πίνουμε γουλιά- γουλιά και φτάνουμε στο πάτο».
Η δουλειά του δεν έχει εκτιμηθεί μόνο από τον απλό λαό αλλά και από τις Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης που έχουν εκδώσει 2 βιβλία του, το «Ποια μαντινάδα να σου πω» και το «Λιγότερο από μια στιγμή». Πρόκειται για μια τιμή που σίγουρα δε δίδεται ούτε πολύ εύκολα μα ούτε και πολύ συχνά. Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης δεν βγάζουν λογοτεχνικά βιβλία, αλλά για τον Γιαλάφτη έκαναν μια εξαίρεση και κυκλοφόρησαν ένα βιβλίο με μαντινάδες του.
Τους το σύστησε ο Μήτσος Στυρακάκης, μαντιναδολόγος και αυτός, “αλλά διανοούμενος” (έτσι μου ανέφερε ο Αριστείδης). Χόρευε ο Σταυρακάκης και άκουσε μια μαντινάδα του. “Να΄βανα τις πλεξούδες σου μια νύχτα μαξελάρι και ας είχε’ρθει την ταχινί ο χάρος να με πάρει”. Το επόμενο πρωί πήγε σπίττι του και από τις χιλιάδς μαντινάδες που βρήκε “χυμένες” σε σχολικά τετράδια, διάλεξε διακόσιες.
Το ίδιο έκανε προ ημερών και ο Λουδοβίκος. Και με την έναρξη των “Υακινθείων” στις 23 Ιουλίου παρουσιάζει τον Αριστείδη Χαιρέτη κορυφαίο μαντιναδολόγο της Κρήτης στο βιβλίο “Λιγότερο από μια στιγμή…”. Το βιβλίο περιέχει και σπάνιο φωτογραφικό υλικό από τα Ανώγεια και από τη ζωή του δημιουργού.
Η πρώτη μαντινάδα του Γιαλάφτη το 1971:
“Εξέφτισε η αγάπη μας σαν τον παλιό ασβέστη
κι από τον τοίχο της καρδιάς έβαλε αρχή και πέφτει”.
http://kritikiparadosi.gr/
