Στον τάφο τους, που βρίσκεται στο Νεκροταφείο της Ορθής Πέτρας, εναποτέθηκε πρώτα η μικρότερη, μια κοπελίτσα 13,5 ετών. Μετά έβαλαν τη 16χρονη, στη συνέχεια την 28χρονη και τέλος την 72χρονη, καθιστή, όπως θάβονται σήμερα οι Πατριάρχες. Τα μέλη τους βρίσκονταν σε αρμονία μεταξύ τους, δηλαδή κάποια χέρια και πόδια ακουμπούσαν με άκρα άλλης ή με αντικείμενα που είχαν τοποθετηθεί εκεί, αλλά όχι τυχαία. Τάφηκαν σε στάσεις που στο σύνολό τους θυμίζουν τελετουργία, όπως τελετουργικός θα πρέπει να ήταν και ο θάνατός τους. Που οι δύο καθηγητές αρνούνται ότι ήταν αυτοκτονία. Αλλά τελικά, όπως και να ονομαστεί, όλα συγκλίνουν προς την αυτοθυσία.
Οι προθήκες με τα κοσμήματα των «ιερειών/πριγκιπισσών» στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Ελεύθερνας. |
Δεν φέρουν τραύματα. Είχαν συγγένεια μεταξύ τους, τουλάχιστον οι τρεις νεότερες, όπως δείχνει συγκεκριμένη οδοντική διαμόρφωση και είχαν τραφεί με τροφές πλούσιες. Με μέλι και με φρούτα άφθονα. Τα οστά τους ερευνήθηκαν από τον κ. Αγελαράκη, που έχει ενταχθεί στην ομάδα του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη και είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Adelfi. Eνταφιάστηκαν πριν από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. στο νεκροταφείο της Ορθής Πέτρας, μέσα σε ένα μνημειακής κατασκευής λίθινο κτήριο. Ένα δωμάτιο, με δύο χαμηλούς πεσσούς (βωμούς;) και μια σειρά αγγείων κοντά στο τοίχο. Οι νεκρές φορούσαν πολυτελή ενδύματα με ραμμένα επάνω χρυσά ελάσματα και χρυσές ταινίες κάλυπταν κάποια μέλη του σώματός τους. Ανάμεσα στα προσωπικά τους αντικείμενα ήταν μινωϊκοί σφραγιδόλιθοι (δείγμα εξουσίας), σκαραβαίοι από την Αίγυπτο ή τη Φοινίκη και τμήματα από αλυσίδα (μοναδικής ζυγαριάς ή από κλειδί ιερού).
Η κάθοδος ωστόσο των πολιτιστικών συντακτών στην Κρήτη για τα εγκαίνια ενός Μουσείου που κτίστηκε σε χρόνο ρεκόρ (από το 2013-2016) προκειμένου να στεγάσει τους κόπους της έρευνας του Νίκου Σταμπολίδη και των φοιτητών του 30 ετών, είχε κι άλλες, πολλές εκπλήξεις. Η πρώτη ήταν το ίδιο το Μουσείο, ένα μουσείο αντάξιο της εποχής μας, που υλοποιεί με τον καλύτερο τρόπο το όνειρο του κ. Σταμπολίδη. Είναι ένα μεγάλο μουσείο, που θα κάνει τη διαφορά, καθώς διαθέτει όλα τα «ατού»: έχει εξαιρετική κεντρική ιδέα, άριστη εκτέλεση, χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, σπουδαία επαφή του θεατή με τη γνώση. Επίσης, έχει δυνατότητες απεριόριστης ανανέωσης, καθώς η ανασκαφή που συνεχίζεται φέρνει διαρκώς το φως νέα, συναρπαστικά ευρήματα.
Το ενδιαφέρον των ντόπιων για το άνοιγμα του μουσείου είναι τεράστιο. Από τους ξεναγούς που είναι ήδη έτοιμοι για τις ξεναγήσεις τόσο στην νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας με τις ομηρικού τύπου καύσεις των πολεμιστών και τις ταφές γυναικών, παιδιών και υπερηλίκων σε τεράστια ξαπλωτά πιθάρια όσο και στο Μουσείο, αλλά και τους επιχειρηματίες εστίασης που θα σφάξουν 80 κατσίκια για το παραδοσιακό κρητικό γλέντι που θα ακολουθήσει των εγκαινίων. Οι διοργανωτές αναμένουν πάνω από 1.200 άτομα στα εγκαίνια, καθώς τόσες είναι οι αποδοχές προσκλήσεων. Προφανώς και ο αριθμός θα διπλασιαστεί, αφού από στόμα σε στόμα κυκλοφορεί η φήμη- πέρα για πέρα αληθινή- πως κάτι μεγάλο γεννιέται έξω από το Ρέθυμνο.
Το νέο μουσείο, που αποτελεί καρπό συνεργασίας ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και την Αρχαιολογική Υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού, θα ενταχθεί στο δίκτυο μουσείων Ρεθύμνου. Όπως αναφέρει η έφορος αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, η εφορεία έχει ήδη ετοιμάσει την Προσωρινή Εκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου και το Μουσείο Αρκαδίου, δύο έργα μικρότερης έκτασης, επίσης δύσκολα αλλά και ωραία.