Γράφει ο αΠΟΣΤΟΛΟΣ ζΙΩΓΑΣ // *
Ο θεατράνθρωπος Δημήτρης Ποταμίτης κάποτε έγραψε ότι ποίηση είναι ‹‹ το τικ τακ της καρδιάς που τ ᾿ ακούμε μα την καρδιά δε την βλέπουμε ››[2] : έχοντας αυτό κατά νου, η ποιήτρια Βούλα Επιτροπάκη, καταθέτει στο κοινό τρεις ποιητικές συλλογές ( Animus Testandi, Corpus, Σκανδιναβικός Περίπατος )[3] και τολμά να διαβλέψει με οξυδέρκεια πως η ενδελέχεια[4] των ημερών κρύβεται κάπου ανάμεσα ‹‹ σε βλάστηση και βράχια ››[5], καθότι η αλήθεια που είναι ψεύτικη αναγνωρίζεται όταν δεν έχει μέσα της το σώμα ˙ η εικόνα του τελευταίου, άλλωστε, αποτελεί ‹‹ τεκμήριο εγκλημάτων μας / του φόνου των πραγμάτων/ …. / το Σώμα πάντα … / Ομιλούν / πειστήριο / και μέσο ››[6] , αφού για την εν λόγω ποιήτρια, η ποίηση εκφράζει την ασυνείδητη βιωματική εικόνα του ανθρώπου, είναι δηλαδή ένας κώδικας που έχει τη δομή της υπόστασης του δημιουργού του – αποκαλυπτικά θα πει : ‹‹ καπνός η μορφή καπνός το φιλί σου ››[7] . Όμως ό,τι έχει γραφτεί , ενώ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως διακόπτης για έναν πολιτισμό που ξεφτίζει, στην πραγματικότητα δεν απέχει ‹‹ απ ᾿ το τρίλλισμα των ξύλων ››[8] . Ξέρουμε, πάντως, πως όλες οι έγνοιες που βιώνουμε καθημερινά και ‹‹ που ᾿γιναν χαρές / κι ύστερα πάλι αποκοιμισμένες έγνοιες ››[9] είναι εκείνες που δεν θα μας αφήσουν να αντέξουμε ‹‹ του πραγματικού την ασήκωτη θέαση ››[10] , μια θέαση που αγκαλιάζει μέσα της βαθιά τη σιωπή που αργά πια ‹‹ μεταλλάσσεται ξανά σε χρυσό / που δεν ειπώθηκε ποτέ ››[11] ˙ γιατί και η σιωπή, για την Επιτροπάκη, είναι Τρόπος , και όχι μόνο : είναι ταυτόχρονα η έγκυος και ο πόνος της εγκύου!
Βέβαια, στη ζωή μας οι πιο πολλές αποφάσεις ίσως εκτελούνται ακόμα και ερήμην πολλών παραγόντων, αυτό που είναι καθοριστικό ωστόσο αφορά ‹‹το πέρασμα στην πράξη ››[12] ˙ πολύ περισσότερο, όσον αφορά την ποιητική γραφή, ‹‹η απόπειρα / ενδέχεται / να συνιστά και πράξη ››[13], κι αυτό επειδή – για την Επιτροπάκη – η (ποιητική) τέχνη δύναται να υπηρετήσει την αλήθεια που μόνο η ομορφιά του ύφους μπορεί να εκφράσει, επιτρέποντας να εισχωρήσει ‹‹ το κατοικειν του ανθρώπου στην ουσία του ››[14] . Γεγονός είναι πως όλοι οι μύθοι έχουν δημιουργηθεί κάτω από σκληρό ήλιο που όμως αρκεί για να ξεπλύνει το όποιο βλέμμα μας, μια συνθήκη που απολαμβάνει προνομιακά η ποιήτρια ούτως ώστε να γράφει με την ορμή του ήπιου και του λογικού, προκειμένου να ονειρευθεί ‹‹ μια νέα εποχή περιέργειας ››[15] που να ᾿ναι σε θέση να προσεγγίσει αψηλάφητες μορφές του αληθούς. Θυμίζοντάς μας το καζαντζακικό θεογεννήτρα Ανατολή, θα αποφανθεί πως ‹‹ ο περίπατος ανατολικά έχει πολλά μονοπάτια ››[16] , αν και η ίδια η έννοια του θείου, παρά το ότι την έχει επισκιάσει η άμετρη αλαζονεία των καιρών, ‹‹ να μην αντέχουμε το θάνατο δε μας επιτρέπει ››[17]. Αλλά τα σύμβολα διαρκώς ανατρέπονται, ο πόνος συνεχώς αλλάζει πρόσωπα, ένα ιδιότυπο ζεύγος όμως ακέραια παραμένει , όπως χαρακτηριστικά γράφει η Επιτροπάκη : ‹‹ Ο Βάκχος και ο Θάνατος / η μοναδικότητα του τρελού κι η περισυλλογή του ωραίου ››[18], και τότε, κάθε μη-συμβολή αποκτά τη μορφή της συμβουλής για όσους δεν αντέχουν την ελευθερία ενός ανοίκειου βλέμματος, κάτι που εξηγεί και το γιατί συχνά βολευόμαστε να οριοθετούμε τα λόγια μας μοναχά σε αδιατύπωτες σχέσεις.
Επομένως, ζυγώνει η στιγμή που η επιθυμία μας θα έχει ανάγκη από καινούρια σημαίνοντα ικανά να λειάνουν την περιοχή όπου η γλώσσα θα απλωθεί πάνω στο ακατέργαστο ‘’είναι’’ του ανθρώπου, για ‹‹ να μεθύσει καρπό καινούριων ερώτων ››[19] . Κι ενώ καλούμαστε – προς το παρόν – να προσπελάσουμε ‹‹ το εξηγήσιμο με φόντο την κενότητα ››[20], η Επιτροπάκη προχωρεί στην αποκάλυψη μιας χώρας με το όνομα Άλφια : ‹‹ είναι η ψυχή της ανέμελης μέρας ››[21], εκεί όπου ο χαμένος χρόνος και ο λησμονημένος λόγος δεν έχουν σύνορα, εκεί όπου το μονοπάτι για την αιωνιότητα μπορεί να έχει μόνο το σχήμα της καμπύλης , ποτέ της ευθείας, εκεί όπου έργα διαχρονικά πανανθρώπινα θα ‹‹ χρωματίζονται / χωρίς / προθέσεις / … / σάμπως να νίκησε το ΄Αγνωστο ››[22] . Οι στίχοι της Επιτροπάκη προσδοκούν να μεταμορφώσουν κάθε όνειρο στον τρόπο με τον οποίο θα μπορείς να πεις – όχι όμως και να γράψεις – ένα τραγούδι μέσα από ένα βλέμμα ˙ στίχοι που ενόσω τρέφονται ‹‹ μ ᾿ ό,τι περίσσευμα Αγάπης / έχει απομείνει ››[23], πάραυτα ωθούν την δημιουργό τους στο να αποδεχτεί ότι η Δικαιοσύνη δεν απονέμεται αλλά βιώνεται, όπως και ότι η χαρά δεν δωρίζεται αλλά χρησικτάται . Καταλήξαμε να ασχολούμαστε ασύστολα με τα ‘’πρέπει’’ μας, αντί με το καθήκον, ‹‹ το κυριότερο πράγμα στη ζωή ››, να φαινόμαστε και να ζήσουμε σαν κύριοι ˙ ‹‹ ύστερα μένεις / με τ ᾿ ατελείωτα / εκεί που κάθε τι κάνει τον κύκλο / τον ιδιωτικό του ››[24], μόνο που σ ᾿ αυτή την περίπτωση η ομορφιά, όπως λέει και ο Μπρετόν, συμβαίνει να ᾿ναι ή σπασμωδική, ή ανύπαρκτη, και τότε ‹‹ η ομορφιά σαν τη σιωπή / … / εν ᾿ άλμπουμ είναι από άνισο παρόν / – όπως η ευτυχία ››[25].
Η Επιτροπάκη , που ούτε μια in μετριότητα θέλει να είναι αλλά ούτε και μια ‘’κοσμική’’ άφιλη, κουβαλά το ήθος όχι της συνήθειας μα του ονείρου , κείνο που είναι ικανό την άγνοια να την κάνει φρόνηση, υπαγορεύοντάς σου να προσφέρεις ‹‹ τη νίκη σου ευγενώς / στον πέραν του ορίου σου θεό ››[26] : ίσως τότε βιώσεις την μαγευτικά ανθρώπινη συνθήκη όπου ‹‹ ένας άνθρωπος δίπλα σου αλλάζει την εικόνα του κόσμου που μπορείς να δεις ››[27]. Η πένα της Επιτροπάκη, απομακρυσμένη από τον πανικό που φέρει η όποια γνώση και δίχως να προκαλεί εξω-αισθητηριακές συγκινήσεις, στοχεύει να μετατρέψει σε θετικό το πρόσημο της άδειας από χαμόγελα εποχής μας ˙ η ίδια ξέρει καλά πως η ποίηση δεν είναι προς απόλαυση ή ευχαρίστηση εν είδει εκτόνωσης, αλλά για να γεμίζει τις μέσα μας χαραμάδες – γράφει στον κόσμο μας για να μιλήσει μ ᾿ έναν άλλο κόσμο, αποτυπώνοντας ευδιάκριτα κείνο που περιγράφει ο Κούντερα ως ‹‹ το σπίτι μου και το αλλού μου ››[28] .
* O αΠΟΣΤΟΛΟΣ ζΙΩΓΑΣ είναι βιολόγος (email: ziogasapostolos12@gmail.com)
[1] Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα, εκδ. Βάνιας, σελ.22-23
[2] Εσωτερικός Μετανάστης, εκδ. Δελφίνι, σελ.20
[3] Όλες δημοσιευμένες από τις εκδόσεις Ταξιδευτής
[4] Από την αρχ.φράση ἐντελὲς ἔχειν , δηλαδή , αυτός που έχει σκοπό ( τἐλος )
[5] Animus Testandi, σελ.7
[6] Corpus, σελ.36
[7] Animus Testandi, σελ.9
[8] Ό.π., σελ.12
[9] Ό.π., σελ.13
[10] Corpus, σελ.25
[11] Animus Testandi, σελ.22
[12] Ό.π., σελ.30
[13] Ό.π., σελ.27
[14] Βλ. Martin Heidegger, …ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος.. , μτφ.Ι.Αβραμίδου, εκδ. Πλέθρον, σελ.21
[15] Βλ.Michel Foucault, ΕΤΕΡΟΤΟΠΙΕΣ και άλλα κείμενα, μτφ.Τ.Μπέτζελος, εκδ. Πλέθρον, σελ.128
[16] Animus Testandi, σελ.15
[17] Ό.π., σελ.9
[18] Ό.π., σελ.7
[19] Corpus, σελ.25
[20] Foucault, ό.π., σελ.140
[21] Animus Testandi, σελ.39
[22] Σκανδιναβικός Περίπατος, σελ.12,19
[23] Corpus, σελ.8
[24] Corpus, σελ.34
[25] Ό.π., σελ.37
[26] Ό.π., σελ.19
[27] Βλ. Ν.Γ.Πεντζίκης, Αρχιτεκτονική της Σκόρπιας Ζωής, εκδ.Αγρα, σελ.44
[28] Βλ. Μίλαν Κούντερα, Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ, μτφ.Γ.Η.Χάρης. εκδ. Εστία, σελ. 152
http://fractalart.gr/voula-epitropaki/
