Οι γνωμικές μαντινάδες

 

Οι  γνωμικές μαντινάδες, είναι καταστάλαγμα πείρας και γνώσης.

-Και το πουλί που ΄ναι πουλί να παντρευτεί γυρεύγει,
πάει και μπλέκει στη σκλαβιά, τη λευτεριά ξεφεύγει.
-Η λευτεριά βασίλειο κι παντρειγιά καδένα
Διάλεξε, αγαπημένο μου,  από τα δυό το ένα.
– Κλαίει τ΄ αμπέλι ακλάδευτο, κλαίει και κλαδεμένο,
κλαίει κι ο νιός απάντρευτος, κλαίει και παντρεμένος.

Αυτό που ξεχωρίζει τις γνωμικές μαντινάδες είναι η διδακτική πρόθεση , η σκοπιμότητα μετάδοσης, συντήρησης , αναπαραγωγής των αξιών :

– Άκουσα λόγια φρόνιμα, έλα κι εσύ άκουσέ τα΄
΄΄ τον αγαπάς μη χαιρετάς, τονε μισάς χαιρέτα’’.
– Μου το πεν ένας γεροντής και δεν εβγήκεν ψεύτης,
πως είν ΄ τα μάθια τση καρδιάς αλάθευτος καθρέφτης.

Η διδακτική στόχευση

– Χαρείτε, νιοί , χαρείτε νιές, τα δροσερά σας νιάτα,
Γιατί περνούν και χάνονται , φεύγουν π ΄ανάθεμά τα.
-Ποτέ σου μην καταφρονάς τα κάτω σκαλοπάτια,
γιατί σ΄αυτά πρωτοπατείς και βγαίνεις στα παλάθια.

Σε κάθε περίπτωση , οι γνωμικές μαντινάδες έχουν ως αντικείμενο αναφοράς τη ατομική και συλλογική συμπεριφορά των ανθρώπων.

– Η γλώσσα δίνει την τιμή κι ο νους τηνε πρεπίζει
κι γλώσσα του τον άνθρωπο στυλώνει γή γκρεμίζει.
– Αμοναχός του άνθρωπος ατός του κι απατός του
ότι δα κάνει του κορμιού δεν του τα κάνει οχθρός του.

 

Η αντίληψη του χωροχρόνου στις γνωμικές μαντινάδες

– Τούτος ο κόσμος μάθια μου , ρόδα ναι και γυρίζει,
τον ένα κάνει και γελά, τον άλλο και μανίζει.
– Σαν το μαγκανοπήγαδο τούτος ο κόσμος μοιάζει ,
όντε γυρίζει ο γεις γουβάς, ο διπλανός αδειάζει.
– Τση μοίρας είν ΄ το φταίξιμο , που στέκει και μοιράζει
τον ένα βάνει στα ψηλά, τον άλλο κατεβάζει

Η μεταβλητότητα της τύχης συνδέεται με την εναλλαγή των καταστάσεων

–          Στάλα τη στάλα το νερό το μάρμαρο τρυπάτο,
το πράμα που μισά κιανείς γιαγιέρνει κι αγαπά το.
–          Απού’ χει την απομονή κερδίζει μα δε χάνει
και τα πετούμενα πουλιά στέκουνται και τα πιάνει.

Η κυκλικότητα του χρόνου και η μεταβλητότητα της τύχης , τροφοδοτεί τη διάθεση του ανθρώπου να χαρεί τις αξίες της ζωής όσο του προσφέρονται.

–          Γλεντίζετέ τα τα κορμιά, γιατί ο καιρός διαβαίνει
κι όποιος θα μπει στη μαύρη γης μπλιό του δεν ξαναβγαίνει.
–          Χαρείτε , νιοι, χαρείτε νιές , τα δροσερά σας νιάτα,
γιατί περνούν και χάνουνται, φεύγουν πανάθεμά τα.

Θεωρία ζωής……

–          Μια μαντινάδα θε να πω, να ΄ναι του περιτρόπου,
το φάε , πιε και γλέντησε είν΄ η ζωή τ’ αθρώπου.

Πηγή : Ερατοσθένης Καψωμένος (Η Μαντινάδα της Κρήτης Πρακτικά συνεδρίων Σητεία 2006, Βαρβάροι 2009





Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.