Πριν ξεκινήσω τους συλλογισμούς πάνω στα ηχομιμητικά ρήματα θα ήθελα να δηλώσω εξαρχής ότι είμαι τυχερός που γεννήθηκα Έλληνας και έχω ως μητρική γλώσσα την ελληνική. Γιατί από τις πάμπολλες μελέτες μου και τις διδασκαλίες μου έχω διαπιστώσει ότι η Ελληνική είναι μια κυρίαρχη γλώσσα. Είναι μια γλώσσα που νοηματοδοτεί ακριβώς τις λέξεις κατατάσσοντάς τες σε οικογένειες, πράγμα που δεν κάνουν οι άλλες γλώσσες! Ωστόσο, οι περισσότεροι γλωσσολόγοι συμφωνούν στο ότι το «γλωσσικό σημείο», δηλαδή η λέξη ή οι λέξεις, έχουν μια αυθαιρετότητα κατά τη δημιουργία τους. Αυτό βέβαια μπορεί να συμβαίνει στις άλλες γλώσσες, αλλά όχι στην ελληνική! Στην ελληνική πχ. Στη φράση: κάτω την έδρα ( = κάτω+έδρα=”ο πισινός” κάτω ..(δεν καθόμαστε με το κεφάλι!)…παράγεται η λέξη >Καθέδρα> κάθημαι> κάθημαι> κάθισμα> καθέκλα κλπ. Έχουμε όμως στην αγγλική ρήμα που σημαίνει κάθημαι (sit, το οποίο οπωσδήποτε είναι αυθαίρετο, δηλαδή χωρίς νόημα. Αυθαίρετα η συγκεκριμένη λέξη έχει δηλωθεί ως κάθομαι χωρίς ενοποιά στοιχεία να το ενώνουν με τη ζωή και τη διαβίωση)… αλλά και τα παράγωγά του δεν έχουν όλα την ίδια ρίζα, όπως συμβαίνει στην ελληνική, αλλά διαφορετικές όπως πχ. Seat, chair κλπ.
Επομένως, διαπιστώνεται χονδρικά εξαρχής ότι σε κάθε ελληνική λέξη υποκρύπτεται μια λογική σκέψη πίσω της. Πίσω από το “σημαίνον” όπως παρατηρούν οι γλωσσολόγοι υπάρχει ένα σημαινόμενο που σχετίζεται με τη γλωσσική εγγραφή που έκαναν οι πρόγονοι μας. Αφού λοιπόν προερχόμαστε απ αυτούς έχουμε κληρονομήσει διάφορα χαρακτηριστικά όπως: όψη, σώμα, χρώμα ματιών, μαλλιών, ποιότητα φωνής, έτσι έχουμε κληρονομήσει λέξεις στις εγκεφαλικές συνάψεις στα κέντρα λόγου του εγκεφάλου (Βέρνικε, Βροκά). Όταν το παιδί μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα είναι αρκετό να του παρουσιάσει η μάνα μια εικόνα και να επαναλάβει δυο τρεις φορές τη λέξη προφοράς της και τη μαθαίνει το παιδί, ενώ οι πιο δύσκολες έννοιες που μαθαίνουμε με την εκπαίδευση χρειάζεται μεγαλύτερη τριβή και προσπάθεια για να εγγραφεί στη μνήμη. Εκ τούτου θεωρείται ότι για να μάθει κανείς γράμματα, δηλαδή να αποκτήσει “γλωσσικό γραμματισμό” όπως είναι η μοντέρνα ορολογία ή “μαθηματικό γραμματισμό” ή “Φυσικό/Χημικό γραμματισμό” ή “Ιστορκό γραμματισμό” χρειάζεται να καταβάλλει τεράστια προσπάθεια.
Επιστημονικά έχει αποδειχθεί ότι το DNA του ανθρώπου και των ανθρωποειδών (ουρακοτάγκοι) είναι όμοιο κατά 99% και 1% διαφέρει. Αυτό λοιπόν το 1% είναι αυτό που κάνει τη διαφορά με τον άνθρωπο, γιατί είναι αυτό που του δίνει την δυνατότητα για ομιλία. Οι μεταβολές στο γονίδιο αυτό έδωσαν στον άνθρωπο με την πάροδο του χρόνου την ικανότητα να συνδιαλέγεται με το λόγο, ενώ τα ζώα ακόμα με κραυγές συνεννοούνται! Αυτή λοιπόν η διαφορά οδήγησε και την εξέλιξη του ανθρώπου για πολύ μακριά! Ο άνθρωπος όπως λέγει ο Όμηρος είναι «μέροψ», (του οποίου την συγγραφή των ποιημάτων του σύγχρονες μελέτες τοποθετούν γύρω στο 2300 π.Χ. και τον Τρωικό πόλεμο που θεωρείται πια ένα «εμφύλιος πόλεμος» γύρω στο 2500 π.Χ.). Μέροψ λοιπόν ο ομηρικός άνθρωπος, δηλαδή μερίζει την όπα του (δηλ. τη φωνή του) κατά Αριστοτέλη και καλλιον+όπα είναι η Καλλιόπη η μούσα της φωνής! Κάνει δηλαδή συλλαβές τη φωνή του ο άνθρωπος και ενώνοντάς τες διαφορετικά κάθε φορά σχηματίζει λέξεις π.χ. λέγω, λόγος, πείρα, πήρα, αδερφός, αδελφός κλπ., όπως το τυπογράφος που ενώνει τα στοιχεία (δηλαδή) τα γράμματα για να φτιάξει λόγο. Είναι δηλαδή στοιχειοθέτης, γνωρίζει να τοποθετεί τα στοιχεία για να παραχθεί λόγος, ενώ αυτός που δε γνωρίζει τα στοιχεία είναι ο «αστοιχείωτος»! Κατά Αριστοτέλην επίσης η φωνή των ζώων είναι αδιαίρετη. Οι φωνές των ζώων είναι ασυνάρτητα μουγκρητά όπως: νιάου, γαβ, τσίου, μυκηθμοί χλιμιντρίσματα, μουγκρητά τα θηρία. Ωστόσο αρχήθεν και οι φωνές του ανθρώπου ήταν άναρθρες κραυγές! Από άναρθρες κραυγές προήλθαν οι ηχομιμητικές λέξεις κυρίως τα ρήματα: π.χ. ολολύζω εκ του όλολα κλπ., αλλά από τη άναρθρες κραυγές του ανθρώπου προήλθαν τα πρώτα μονοσύλλαβα ρήματα ή λέξεις όπως τα: ΛΩ, ΒΩ, (Από το Αχ το ΑΧΩ), νιο > νιονιό>νους, Βω>κτω>κτείνω κλπ.
Εμείς όμως γνωρίζουμε σήμερα από τις σπουδές και τις μελέτες μας ότι το ρήμα είναι η σπονδυλική στήλη της πρότασης που εκφέρει ο άνθρωπος και χωρίς ρήμα δεν γίνεται κατανοητή πλήρως η πρότασή μας! Επίσης οι αλλαγές στα ρήματα δεν γίνονται κατανοητές αν δεν γνωρίζουμε τις κατηγορίες και τι σημαίνουν τα άφωνα σύμφωνα, τις αλλαγές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ τους ή τις αλλαγές ενός άφωνου και του συριστικού σίγμα (λέγεται συριστικόν γιατί το σχήμα το τελικό και ο ήχος του υποδηλώνουν τον ήχο του φιδιού που κάνει όταν σέρνεται). Οι λέξεις στο διάβα των αιώνων έχουν εγγράψει στο νοητικό DNA μνημονικά στοιχεία, άρα είναι φορείς μνήμης, υπάρχει πρωιμότατη επιστημονική γνώση και εκλεπτυσμένος πολίτης ή πολιτική σκέψη.
Το σίγμα λοιπόν δηλώνει κίνηση όπως το σύρσιμο του φιδιού. Συνωδά και η κατάληξη -ς ή -ις των τριτοκλήτων ονομάτων δηλώνει δύναμη και κίνηση: μάθησις, ποίησις, διήγησις, ενώ με την κατάληξη -μα δηλώνεται στάση: Μάθημα, ποίημα, διήγημα. Ειδική μνεία θα πρέπει να γίνει για τη λέξη όνομα. Είναι η λέξη που φέρει το άτομο και η οποία του δίνει ένα γνώρισμα. Ευσταθής> Ευστάθιος, Γεωργώ, Γεώργιον>Γεώργιος κλπ. Το όνομα λοιπόν ως λέξη που δείχνει στασιμότητα κάθηται επί του ατόμου. Έτσι Επί+όνομα> Επώνυμον. Έτσι το επώνυμο είναι το σημερινό επίθετο το όνομα δηλαδή που επικάθηται επί του ατόμου και της οικογένειας του δημιουργώντας το Επώνυμον. Το όνομα λοιπόν δηλώνει ότι κάτω από αυτό κρύβεται μια οντότητα: πχ. Πόσοι νοματαίοι είστε; (πόσα άτομα, πόσα ονόματα ), Για πόσους νοματαίους να κρατήσουμε θέσεις; Κ.λπ.
Ας δούμε όμως πως προκύπτει και η κρυμμένη επιστημονική σκέψη μέσα στις λέξεις. Σήμερα λέμε τη λέξη φαγητό Ας δούμε πως προήλθε αυτή η λέξη και πως από το φαγητό “Άριστον” (το πρωινό) αριστοποιούμεθα (κατά Ξενοφώντα) σημαίνει τρώμε καλά πρωινό ή πως χορταίνουμε κατά τον Νεοέλληνα. Λίγο παραπάνω σημειώθηκε ότι τα άφωνα σύμφωνα παίζουν τεράστιο ρόλο στο σχηματισμό των λέξεων. Το φαγητό είναι τροφή όπως γνωρίζουμε. Αλλά ο άνθρωπος πριν γίνει καλλιεργητής έτρωγε χόρτα και καρπούς που έβρισκε στη φύση και κάπου κάπου είχε και κρέας στη διατροφή του από κάποιο θήραμα που θα σκότωνε! Έτρωγε λοιπόν βελανίδια τα οποία λέγονταν και πηγός ή φηγός (εναλλαγή των χειλικών). Το φηγός στην δωρική διάλεκτο είναι φαγός και από εκεί προήλθε το φαγητό. Είναι δηλαδή η τροφή που θα γεμίσει το στομάχι μας! Στο Ξενοφώντα στα ελληνικά βρίσκομαι τη λέξη «αριστοποιούμαι» με την έννοια του χορταίνω, που σημαίνει ότι έκανα το άριστον για να θρέψω και να δυναμώσω το σώμα μου! Πριν λοιπόν γίνουμε καλλιεργητές βόσκαμε όπως τα ζώα και τρώγαμε χόρτα. όταν λοπόν γέμιζε το στομάχι μας χόρτα τι κάναμε;
Είχαμε χορτάσει ή χορταστεί και όχι μακαρονιαστεί ή κρεαστεί! Το χορτάτος δηλώνει επομένως την ευτυχία του ατόμου όταν έχει κορέσει την πείνα του με την πρώτη τροφή του τα χορτα..πράγμα που έχει εγγραφή στο γλωσσικό DNA του…Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα που φανερώνει πρωιμότατη επιστημονική σκέψη. Υπάρχει το ρήμα τείρω=φθείρω. Η φθορά του δοντιού είναι η τερηδόνα> τερηδόνα! Από το τείρω >αστήρ (=αυτό που φθείρεται). Πράγματι τα άστρα γίνονται μεγαλώνουν και πεθαίνουν. Ο Τειρεσίας είναι ο μάντης που προλέγει τα μέλλοντα (ο σημερινός Τειρεσίας είναι προφανώς κάτι άλλο). Ο αστήρ τι κάνει; Περιστρέφεται σε μια τροχιά σε μια μονάδα του χρόνου. Η κίνηση της έλικας σε μια μονάδα του χρόνου είναι η ελικία> ηλικία. Ανάλογα λοιπόν πόσες έλικες έχει κάνει η γη γύρω από τον ήλιο τόση είναι η ηλικία μας! Το ρήμα αφηνιάζω ( = βγαίνω από τα ηνία=τα χαλινάρια). Κυριολεκτείται επί ίππων όταν εξαγριωθούν αλλά και σε κάθε άλλη εξαγρίωση ζώου. Εφόσον φύγουν τα χαλινάρια από το ζώο ο αναβάτης το πιάνει από τη χαίτη τραβώντας τη πίσω για να σταματήσει! Το αναχαιτίζει! Τύπος (είναι το τέκνον) =αποτύπωμα. Εδώ αποτύπωμα πατρός. Γιατί πατρός; Γιατί για τη γυναίκα είναι ντεφάκτο!
Ας δούμε και την εκλεπτυσμένη πολιτική σκέψη. Για την εκλογή ενός άρχοντος οι πολίτες ψήφιζαν! Πως με ψήφους (=μικρές πέτρες) που είχαν χρώμα άσπρο και μαύρο. Εξ ού και τον «μαύρισαν» δηλαδή έριξαν μαύρες πέτρες περισσότερες και τον καταψήφισαν. Αργότερα χρησιμοποιούσαν τα κουκιά. Χρησιμοποιούσαν άσπρα και μαύρα κουκιά αντί για πέτρες. Από εκεί προήλθε η φράση δεν του βγήκαν τα κουκιά! Βέβαια εμείς σήμερα κακώς λέμε ψηφίσουμε (γιατί δεν χρησιμοποιούμε πετραδάκια αλλά ψηφοδέλτια και φάκελα). Εμείς «χαρτίζουμε» δηλαδή ρίχνουμε χαρτί. Αν δε μας αρέσει ο υποψήφιος τον προπηλακίζουμε (=προ+πηλό-άκος) δηλαδή του πετούσαν πηλό και τον μουτζούρωναν ή τον λέρωναν! Σήμερα τον μουτζώνουν (=μουτζουρώνουν) ή ρίχνουν αυγά ή γιαούρτια (γιαουρτώνουν).
Πριν αναλύσουμε όμως μερικά μονοσύλλαβα ρήματα στις οικογένειές τους θα πρέπει να επισημάνουμε ότι από τα μονοσύλλαβα ρήματα προήλθαν αργότερα σημαντικές λέξεις όπως θα δούμε και εδώ!
Ας δούμε μερικά μονοσύλλαβα ρήματα:
1. Κμω=κάνω κάτι με μεγάλο κόπο. Το μονοσύλλαβο ρήμα “κμω” σχετίζεται με τον κόπο που καταβάλλει ο καλλιεργητής (σκαφτιάς αρχήθεν) και τον ήχο που έβγαζε μέσα του όταν έσκαβε τη γή με την αξίνα. Άρα το κμω μιμείται τον ήχο που βγάζει ο καλλιεργητής όταν εργάζεται έντονα. Από αυτό παράγονται τα:
a. Κάματος>μερο-κάματο>α-καμάτης> κάμνω>αποκάμνω (=τελειώνω, ο άρρωστος ψυχορραγεί), Κομμέω (κούραση, φροντίδα) > βρεφο κόμος> βρεφο-κομ-είον Ιππο-κόμος> γηρο-κόμος> γηρο-κομ.είον>γηρο-βοσκός (=ο πρωτότοκος που έπρεπε να γηροκομίσει τους γονείς και όχι να τους πετάξει όπως σήμερα στο >γηροκομείον.
2. Μω=μάομαι=ζητώ να μάθω ή ζητώ τροφή
πνευματική ή υλική. Είναι και αυτό ηχομιμητικό από τον τρόπο που
συμπεριφέρεται το μωρό όταν ψάχνει να βυζάξει το στήθος της μητέρας του!
a. Μω-σα= Μούσα π.χ Άνδρα μοι έννεπε Μούσα πολύτροπον…
b. Μάθηση = πνευματική τροφή
c. Μαστός > Βγάζει τροφή, βγάζει γάλα
d. μάζα = η ψίχα του ψωμιού.
3. Ρω=ομιλώ. το σύμφωνο ρ του ρήματος ρω ως υγρό είναι συνδεδεμένο με
τη ροή. Άρα όταν ομιλώ τι κάνω; Ρέουν από τα χείλη και το στόμα συλλαβές
για να σχηματίσουν λέξεις όπως επίσης ρέουν λέξεις για να σχηματιστούν
προτάσεις. Είναι ηχομιμητικό της ροής π.χ. του νερού όταν τρέχει
κελαρυστά. Συνεπώς και η φωνές του λόγου είναι ένας φθογγικός
κελαρυσμός, μια φωνητική μελωδία.Βεβαίως υπάρχει και το ρήμα νάω=που
σημαίνει τρέχω αλλά έχει την έννοια του τρέχω από ψηλά, άρα θορυβωδώς.
Άλλο επίσης ρήμα που σχετίζεται με την κίνηση του νερού είναι το κλύζω
αλλά με ορμητική κίνηση του νερού. Από εδώ προέρχεται ο κατακλυσμός,
κλύσμα, κλυδωνισμός (του πλοίου) από τον κυματισμό κ.λπ.
a. από το ρήμα ρω παράγεται το ποιητικό ρήμα εί-ρω =λέγω > λέγω >μελλοντας: ερώ
b. είρω στον Πλάτωνα απαντάται μόνο στον Ενεστώστα και σημαίνει λέγω,ομιλώ.
c. Υπάρχει και το ρήμα είρω διαφορετικής αρχής (που σημαίνει συνάπτω) ειρμός >συνειρμός, ορμαθός (κλειδιών).
4. Κω=καταφεύγω. Από το ρήμα παράγεται το κώ-μα (το μα είναι κατάληξη
που δηλώνει στάση όπως σημειώθηκε ήδη). Το άτομο που είναι σε κώμα
είναι ξαπλωμένο ακίνητο γιατί δεν μπορεί να κινηθεί. Το ω του κω ως
μακρόν μπορεί να μετατραπεί σε δίφθογγο όπως κει απ όπου το ρήμα
κειμαι. Το κει με ετεροίωση γίνεται κοι απ όπου το κοιτη (του ποταμού).
a. Κωον=σπήλαιον που είναι η καταφυγή του ανθρώπου από τα άγρια ζώα και από τα στοιχέια της φύσης
b. Κειμαι=κοιμάμαι. Στο σπήλαιον κοιμάται ο άνθρωπος.
5. Λω=επιθυμώ πάρα πολύ (πιθανόν ηχοποιητικό από την επιθυμία τροφής).
a. Λάω=σωματική επιθυμία! > λάω (ανάμεσα σε δυο φωνήεντα τίθεται το
δίγαμμα) > λαϜω >λαύω > απο-λαύω > απόλαυσις (Η κατάληξη
-σις είναι δυναμική, ενεργητική δηλώνοντας κίνηση).
b. Λαύω
(-απολαύω) ≠απολαμβάνω> άλλη η απολαβή εκ του απολαμβάνω, ενώ άλλη η
απολαυή που είναι το αποτέλεσμα της απολαύσεως. Συνεπώς Το Love το
αγγλικό προέρχεται από το απολαύω =επιθυμώ σφοδρώς, θέλω, ποθώ. Το Love
των ξένων είναι το:…σε θέλω…σε επιθυμώ,..(αυτό που λέει ο λαός: Σε
γουστάρω…). Ενώ για τους Ιταλούς είναι: Ti voglio bene=σε θέλω πολύ,
για τους Ισπανούς είναι: Te quiero mucho, για τους Γάλλους είναι: Je te
veux beaucoup, για τους Γερμανούς: Ich will dich sehr κ.λπ. Το γερμανικό
είναι από το αρχαίοελληνικό λίπτομαι=επιθυμώ σφοδρώς και μεταγενέστερα
έγινε λίπτω ! Στον Ησύχιο η λέξη είναι λιψ που σημαίνει επιθυμία! Στα
λατινικά είναι libet απ όπου το πήραν οι Ιταλοί και έφτιαξαν τη libido.
6. αω (ηχομιμητικό του φυσήματος της φωτιάς). Σημαίνει φυσώ για να ανάψω πυρ. Μεταξύ αναπτύσσεται ένα δίγαμμα και γίνεται: αFω >αύω εξ ου αύρα (το αεράκι που φυσά) ή αυτό που αναδίδει γύρω η ανθρώπινη ύπαρξη. Σε σύνθεση είναι αν-αύω. Συνεπώς ο ορθή ορθογραφία έπρεπε να είναι αναύω και όχι ανάβω και καντηλ-αν-αύ-της και όχι καντηλανάφτης! Έχει παγιωθεί όμως πια στη συλλογική μνήμη καντηλανάφτης για διαφοροποίηση από το ναύτης. Ας δούμε όμως και μια άλλη λέξη: Αυτί ή αφτί; ή Ρίζα είναι αFς > αυς >αυστίον >αυτίον (είναι στα Βυζαντινά λέξεις παρόμοιες Οψάριον αντί ιχθύς, ομάτιον αντί οφθαλμός. Οπότε αν αποκοπεί η κατάληξη -ον) >αυτί. Επομένως η λέξη αφτί γράφεται λανθασμένα, από όσους υποστηρίζουν ότι γράφεται με -φ-.
Εκτός από τα μονοσύλαβα ρήματα έχουμε και μονοσύλλαβα ουσιαστικά όπως:
1. Πος =πους
a. Ο πόδας στην Κρητική διάλεκτο. (θεωρείται παλαιά Δωρική διάλεκτος!). Υπάρχει λοιπόν στη λέξη πόδας η συλλαβή πο.
2. Χειρ= η χείρα
a. Η χέρα στην κρητική διάλεκτο.
b. Αίξ > Αίγα (πολύ σωστά στην Κρητική διάλεκτο) και όχι κατσίκα που είναι σλαβική λέξη.
Σας ευχαριστώ αγαπητοί φίλοι για την προσοχή σας στο κείμενό μου.
Την επόμενη φορά θα επανέλθουμε και με άλλα γλωσσικά!
Δρ Γεώργιος Μιχ. Κορναράκης.