ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
ΜΕΡΟΣ B
Στο Πρώτο μέρος, ασχοληθήκαμε με τα μεγάλα έργα που θα πρέπει να δρομολογηθούν ώστε να υλοποιηθούν άλλα άμεσα, άλλα στην πορεία και με ορίζοντα εικοσαετίας.
Όμως εκτός από τα μεγάλα έργα, είναι απαραίτητο και αυτό είναι άμεσο, να υλοποιηθούν μεσαίου και μικρού μεγέθους έργα που θα καταστήσουν την ποιότητα ζωής στην πόλη καλύτερη και θα δώσουν τις προοπτικές για το μέλλον κάτι το οποίο θα αναπτυχθεί στο τρίτο μέρος.
Δυστυχώς ένα τεράστιο πρόβλημα για το Ηράκλειο και την Κρήτη είναι η εξαιρετικά μικρή διείσδυση στην κεντρική Διοίκηση, κάτι που δημιουργεί μεγάλες καθυστερήσεις και πολλές φορές ακυρώσεις. Επίσης η αδιανόητη κόντρα με τη δεύτερη μεγάλη πόλη της Κρήτης τελικά επιδρά εις βάρος της συνολικής ανάπτυξης.
Το Ηράκλειο στάθηκε τυχερό γιατί λόγω της απαξίωσής του από την κεντρική εξουσία, δηλαδή της μικρής εξάρτησής του από το κράτος, ανέπτυξε τον ιδιωτικό τομέα. Η ύπαρξη δηλαδή λίγου στρατού, λίγων τμημάτων ανώτατης εκπαίδευσης, πολλές υπηρεσίες που απουσίαζαν κ.λ.π. στο τέλος βοήθησαν την πόλη.
Όμως, η πόλη θα πρέπει κάποια στιγμή να λάβει αυτό που της αξίζει.
ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
- ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΝΩΣΟΥ – ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ. Είναι αδιανόητο η κεντρική εξουσία να έχει απαξιώσει τόσο ένα μνημείο όπως είναι η Κνωσός, μνημείο παγκοσμίου εμβέλειας καθώς και όλα τα μεγάλα μνημεία του Μινωικού πολιτισμού, όπως η Αμνισός, η Λύττος, η Φαιστός, η Γόρτυς (και Ρωμαϊκού) και πολλά άλλα. Η περιοχή του Ηρακλείου όπως και του Λασιθίου, όντας το βασικό κέντρο του Μινωικού πολιτισμού, βρίθει αρχαιοτήτων τεράστιας σημασίας καθιστώντας την περιοχή ίσως την πρώτη σε αρχαιολογικά ευρήματα στην Ευρώπη. Το αυτό ισχύει για την πόλη του Ηρακλείου με την σπουδαία της ιστορία. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες του νομού είναι σαφέστατα υποστελεχωμένες και (κατά την άποψή μου) σαφέστατα λειτουργούν σκανδαλωδώς με τις τεράστιες ανεπάρκειές τους. Με λίγα λόγια. Θα πρέπει άμεσα να ολοκληρωθεί η ένταξη της Κνωσού (ή έστω του Μινωικού Πολιτισμού) στην ΟΥΝΕΣΚΟ, τα τείχη της Κάντια – Ηρακλείου (ή έστω οι αμυντικές οχυρώσεις του Ενετικού Πολιστισμού) στην ΟΥΝΕΣΚΟ. Η τεράστια αυτή αδικία θα πρέπει να αποκατασταθεί και θα πρέπει να επανενεργοποιηθεί το πρόγραμμα ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Κνωσού που το εξαφάνισε το αντίστοιχο πρόγραμμα της Αθήνας.
- ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ. Νομίζω ότι και η κωλοπετεινίτσα έχει, τι άλλο να πω.
- ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: Το Ηράκλειο χρηματοδότησε με στερήσεις ένα τεράστιο πολιτιστικό κέντρο και είναι καιρός να χρηματοδοτηθεί η πόλη που δυστυχώς «τυχαία» την ξέχασαν όταν έκαναν τα ΔΗΠΕΘΕ, ενώ δημιουργήθηκαν σε πόλεις με το 10% του πληθυσμού του Ηρακλείου και το 0% από την ιστορία του.
- ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ: Το Ηράκλειο, εκτός του ότι πλέον διαθέτει το 3ο σε πληθυσμό πολεοδομικό συγκρότημα, αφού ξεπέρασε της Πάτρας, διαθέτει μία τεράστια ιστορία. Αδικήθηκε κατάφωρα όταν αγνοήθηκε με την κατάργηση της ιεραρχικής σειράς που η πολιτεία είχε δημιουργήσει, όμως η επόμενη ανάθεση θα πρέπει ασυζητητί να δοθεί και να απαιτηθεί από τους ντόπιους πολιτικούς.
- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΧΟΛΩΝ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ: Το Ηράκλειο είναι η μόνη πόλη που έζησε ως πρωτεύουσα των Ελληνικών Γραμμάτων την Ευρωπαϊκή Αναγέννηση, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και για διακόσια χρόνια. Από την Αναγέννηση αυτή, προήλθε ο μεγαλύτερος ζωγράφος όλων των εποχών για τον Ελληνισμό αλλά και πολλοί άλλοι (Δαμασκηνός κλπ), διασώθηκε, αναπαράχθηκε και εκτυπώθηκε η Ελληνική γλώσσα διατηρώντας τη (γραπτή) συνέχειά της και στο Ηράκλειο έζησαν και δημιούργησαν μεγάλες μορφές των ελληνικών γραμμάτων όπως ο Βιτσέντζος Κορνάρος, ο Γεώργιος Χορτάτζης, ο Γεώργιος Σαχλίκης κ.α. Στο Ηράκλειο γεννήθηκε ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Οδυσσέας Ελύτης, μια πόλη που παράγει πάντα πολιτισμό. Για το λόγο αυτό, νομίζω ότι είναι ηθικό χρέος η δημιουργία έστω και τώρα σχολής ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, σχολής ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ, σχολής ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (Ή ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ).
- ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΓΩΝΑ 1821 Η Κρήτη ολόκληρη και φυσικά και το Ηράκλειο, συμμετείχαν στους αγώνες του ελληνισμού είτε κατά των Ενετών είτε κατά των Τούρκων, πλην όμως έχει πλήρως αυτό αγνοηθεί από την ελληνική ιστορία. Ειδικά για την επανάσταση του 1821, ενώ η Κρήτη κατάφερε να απελευθερωθεί και χωρίς να περιέλθει σε εμφύλιο ή να χρηματοδοτηθεί από τις μεγάλες δυνάμεις, δεν ενσωματώθηκε στον Εθνικό κορμό για πολιτικούς λόγους. Αγνοήθηκαν όλοι οι Επαναστάτες της εποχής, και δε μας τους δίδαξαν ποτέ στα σχολεία. Πρέπει να αποκατασταθεί αυτή η αδικία και να διεκδικηθεί επιτέλους πολιτικά από όλο το νησί και να τιμηθούν οι ήρωες.
- ΗΜΕΡΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ: Η ημέρα που η Κάντια (το Ηράκλειο) πρέπει να απαιτηθεί να ανακηρυχθεί τοπική εθνική εορτή. Άλλωστε, η πτώση του Ηρακλείου στους Οθωμανούς αποτέλεσε κοσμοϊστορικό γεγονός για την Ευρώπη, η οποία την επόμενη φορά που απειλήθηκε στη Βιέννη συνασπίστηκε και για πρώτη φορά νίκησε.
- ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ
Για να έχουμε ένα Ηράκλειο που οραματιζόμαστε, ονειρευόμαστε, χρειάζονται άνθρωποι που θα δουλέψουν γι αυτό, με γνώσεις, αγάπη και εντιμότητα.
Η συζήτηση αφορά κάθε πόλη και κάθε τόπο φυσικά, γι’ αυτό θα μιλήσω γενικά και μετά ειδικά.
- ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ και ΠΩΣ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΙ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΗΜΑ: Δυστυχώς η εντιμότητα είναι σπάνια στη διαχείριση του Δημόσιου τομέα. Άλλωστε στην Ελλάδα, σχεδόν κανένας τομέας δεν έχει πολλά στοιχεία ηθικής. Οι νόμοι περί Δημοσίων Έργων και Προμηθειών είναι έτσι φτιαγμένοι ώστε να επιτρέπουν πολλά παράθυρα.
Ας δούμε λοιπόν. Πρόχειρος διαγωνισμός ή απευθείας ανάθεση, συχνά σημαίνει με πολύ λίγα λόγια ότι είναι πολύ πιθανό κάποιος να χρηματίστηκε για να αναθέσει ένα έργο. Επίσης, άνθρωποι ή εταιρίες με περιορισμένα προσόντα αναλαμβάνουν έργα και επομένως προκύπτουν κακοτεχνίες. Το σύστημα τα βολεύει έτσι ώστε όλα στο τέλος να πληρώνονται κανονικά. Επειδή αυτά τα έργα και οι προμήθειες είναι όμως απαραίτητα για τη λειτουργία μιας υπηρεσίας, είναι απαραίτητο να υπάρξει δέσμευση ότι οποιοδήποτε έργο, οποιαδήποτε προμήθεια, οσουδήποτε ποσού ακόμα και ένα ευρώ, θα πρέπει να έχει πλήρη και αναλυτική μελέτη και αυτή να δημοσιεύεται στο site του Δήμου και σε τοπικές εφημερίδες. Να υπάρξει δέσμευση ότι ποτέ κανένα έργο δε θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο μελέτη – κατασκευή διότι η εμπειρία μου έχει δείξει ότι πάντα ο διαγωνισμός είναι στημένος. Ποτέ ένα έργο να μη δημοπρατείται χωρίς να υπάρχει το ανάλογο ποσό. Να δημοσιεύονται όλοι οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες και οι συμπληρωματικές συμβάσεις στο site του Δήμου. Όλες οι σοβαρές μελέτες να δίδονται μετά από διαγωνισμό. Να υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα ελέγχου ροής χρημάτων.
- ΥΛΙΚΑ Στο Ηράκλειο επειδή είναι μεσαιωνική πόλη, έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον η τοπική πέτρα ή από λατομεία της Δίας ή της ενδοχώρας. Αυτό ήταν μια λύση ανάγκης φυσικά αλλά όπως δείχνει η εμπειρία αυτά είναι και τα πιο ανθεκτικά υλικά και αυτά που δένουν καλύτερα στο χώρο. Δυστυχώς, πολύ δυστυχώς, άστοχες ενέργειες έχουν οδηγήσει στη χρήση απαράδεκτων υλικών όπως μάρμαρου, ή μετάλλων που διαβρώνονται από τη δράση της θάλασσας.
Είναι πολύ σημαντικό να οριστούν συγκεκριμένα υλικά που θα χρησιμοποιούνται σε όλα τα έργα. Να σχεδιαστούν πχ κολώνες φωτισμού που θα χρησιμοποιούνται σε όλους τους πεζόδρομους ή άλλες σε δρόμους με αυτοκίνητα. Είναι δυστυχές που όλες οι ελληνικές πόλεις μοιάζουν χωρίς να διαθέτουν τη δική τους φυσιογνωμία.
Ας δει κάποιος πόσο χαρακτηρίζουν τα κολωνάκια του Άμστερνταμ την πόλη, ή οι είσοδοι του μετρό το Παρίσι, ή τα αγάλματα νάνοι το Βρότσλαβ κ.α.
- ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα ότι φτιάχνεται δεν συντηρείται, παρά όταν διαλυθεί τελείως ανακατασκευάζεται. Έτσι, έχουμε αυτό το χάλι.
Είναι εντυπωσιακό ότι στις κεντρικές λεωφόρους του Ηρακλείου, οι καμένες λάμπες φτάνουν το 50% και σε ορισμένες περιπτώσεις το ξεπερνάνε. Κάποιος έχει ευθύνη γι’ αυτό. Επειδή δεν υπάρχει σοβαρότητα, σε κάθε έργο έχουν χρησιμοποιηθεί άλλες λάμπες με αποτέλεσμα όταν αντικαθίστανται αυτό να τροποποιεί το συνολικό φωτισμό. Απαιτείται η καταγραφή και αρίθμηση όλων των πυλώνων φωτισμού και η κατάταξη στο αρχείο τι λαμπτήρας απαιτείται.
Το αυτό ισχύει για τα παγκάκια, σχάρες ομβρίων κλπ. Χρειάζεται αρίθμηση όλου του αστικού εξοπλισμού και τακτικός έλεγχος.
Οι μηχανικοί του Δήμου έχουν μόρφωση, μπορούν να χρεωθούν όλες τις χρήσεις.
Σε αυτούς τους τομείς η πόλη είναι ίσως η χειρότερη στην Ελλάδα.
Μπορεί λοιπόν να βγει ένα μεγάλο έργο που θα καταγράψει το Δημόσιο χώρο και θα είναι ο μπούσουλας για κάθε έργο και συντήρηση. Αν το επέλεγα εγώ, θα ήταν το πρώτο που θα έκανα.
- ΟΔΟΣΤΡΩΜΑ Ναι, εδώ το Ηράκλειο παίρνει το πρώτο Ευρωπαϊκό βραβείο χειρότερων δρόμων. Δυστυχώς ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ένας και μόνο. Οι απευθείας αναθέσεις που ειπώθηκε πριν, η τσαπατσουλιά, οι ανίκανοι που τα εκτελούν χωρίς έλεγχο. Οι συντηρήσεις οδοστρωμάτων είναι τέχνη και φυσικά δεν είναι εργολαβία που βγαίνει για να βουλώνουν τα στόματα στο τέλος κάθε πενταετίας. Το πρώτο βραβείο αλητείας θα το δώσω στη σημερινή Δημοτική Αρχή για το χειρότερο λοιπόν δρόμο στην Ευρώπη, αυτόν που οδηγεί στη Φοινικιά, με τον οποίο ασχολήθηκα πολλές φορές και εξαπατήθηκα με τις απαντήσεις εκ μέρους του Δήμου.
Συνοψίζοντας, θα έλεγα, ότι με κανόνες και έλεγχο των δαπανών, με δημοσίευση κάθε πράξης, με χρήση μόνο εξειδικευμένων ανθρώπων μπορεί να αλλάξει κάτι. Δύσκολο γιατί είναι και αυτές οι φιλικές σχέσεις πάνω από το τραπέζι με τις ρακές και κάτω από το τραπέζι με άλλα, αλλά αν θέλουμε αλλάζει κι αυτό.
ΤΟΠΙΚΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ: Είναι δεδομένο ότι το Ηράκλειο και η Κρήτη διαθέτουν μερικούς από τους ισχυρότερους επιχειρηματίες, άλλοι έχουν επιλέξει ένα χαμηλό προφίλ, και άλλοι ένα πιο ισχυρό. Όμως, η επιχειρηματική τους επιτυχία εν πολλοίς οφείλεται στο ντόπιο παράγοντα, τους κατοίκους της Κρήτης, οι οποίοι έχουν στηρίξει τις επιχειρηματικές τους κινήσεις ή εργάζονται στις επιχειρήσεις τους.
Οι πολίτες, έχουν δείξει την αγάπη τους, είτε με τη δημιουργία και στήριξη των Μινωικών Γραμμών, της ΑΝΕΚ, των συνεταιριστικών τραπεζών, την αγορά του πίνακα του Γκρέκο κ.α.
Δυστυχώς, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μετά την οικογένεια Καλοκαιρινού, οι οικογένειες αυτές απουσιάζουν. Δεν γνωρίζω αν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη του τόπου, ίσως ναι, ίσως όχι, διότι υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν πως όχι. Αν όμως αγαπάνε τον τόπο, μπορούν συντεταγμένα να βοηθήσουν και φυσικά θα έχουν και αυτοί στο τέλος κέρδος ειδικά όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό. Πρόσφατα παραδείγματα γνωρίζω από τους αδελφούς Λογιάδη (που δεν προβλήθηκαν όπως έπρεπε) και της οικογένειας Μπαντουβά.
Οι αρχές του τόπου μπορούν να αναζητήσουν ανθρώπους που ακόμα αγαπάνε τον τόπο.
CITY BRANDING. Το Ηράκλειο, έχει τη φήμη της άσχημης πόλης έστω και αν αυτό έχει αμβλυνθεί τα τελευταία χρόνια. Η αλήθεια είναι ότι έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια από το Δήμο, με μελέτη και δράσεις που έχουν βοηθήσει. Πλην όμως θεωρώ ότι υποεκτιμήθηκαν οι δυνατότητες της πόλης.
Ας εξηγήσω.
Λίγα χρόνια πριν, μια Αμερικάνα βλέποντας την Ακρόπολη με ρώτησε: Τι είναι αυτά τα ερείπια στην κορφή του λόφου; Εγώ ειρωνευόμενος φυσικά, της είπα ότι είναι το πρώτο εργοστάσιο χάμπουργκερ στην ανθρώπινη ιστορία, κάτι που της άρεσε ομολογουμένως. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η αναγνωρισιμότητα της Ακρόπολης είναι παγκόσμια και ταυτισμένη με την Αθήνα. Αυτό είναι το μεγαλύτερο BRAND.
Τι γίνεται με το Ηράκλειο;
Το Ηράκλειο λοιπόν έχει την Κνωσό που δυστυχώς δεν προβάλλεται πλέον ιδιαίτερα, ίσως γιατί πολιτικοί λόγοι επιβάλλουν την προβολή του Μακεδονικού Πολιτισμού και των μνημείων της Πελοποννήσου, ίσως για άλλους λόγους.
Τι βλέπει ο επισκέπτης φτάνοντας ειδικά με καράβι; ΤΙΠΟΤΑ
Αν όμως καταφέρουμε να περάσουμε μία τεράστια αλήθεια, ότι όταν κάποιος φτάνει στο Ηράκλειο στα Ανατολικά βλέπει το βουνό που γεννήθηκε ο Δίας, στα Δυτικά το βουνό που μεγάλωσε ο Δίας και στο κέντρο βλέπει και μάλιστα πολύ έντονα το βουνό με το πρόσωπό του, το Γιούχτα, τον ίδιο το Δία δηλαδή, αυτό από μόνο του είναι ένα συγκλονιστικό brand. Προτείνω λοιπόν από την Περιφέρεια και το Δήμο να δημιουργήσουν αυτό το τεράστιο BRAND NAME σε συνδυασμό με το θρύλο του δράκου που είναι η νήσος Δία όπως τη βλέπουμε από τη στεριά και ο Στρούμπουλας, η πυραμίδα του Ηρακλείου. Στα πλαίσια αυτά μιας διεθνούς καμπάνιας και με την εξέταση ενός έργου φωτισμού του βουνού ώστε να φαίνεται το σχήμα του προσώπου τη νύχτα, θεωρώ ότι αυτό το BRAND NAME έχει ολοκληρωθεί.
Φυσικά υπάρχουν και άλλα δεκάθες σημεία εκπληκτικού ενδιαφέροντος και δυνατότητας ανάδειξης αλλά δεν είναι του παρόντος. Είναι πάντως κρίμα, να έχει κανείς πολιτισμό που αδυνατεί να καταναλώσει ο ίδιος και να μην τον προβάλλει προς τα έξω.
Γεώργιος Εμμ. Παπουτσάκης
Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός
MSc Περιβαλλοντικός σχεδιασμός έργων Υποδομής
MSc Σχεδιασμός Φωτισμού
Συνεχίζεται στο 3ο μέρος με τα μεσαίου και μικρού μεγέθους έργα
Διαβάστε το 1ο μέρος
