2 βιβλία του πιλότου Μανώλη Καρυωτάκη πλημμυρισμένα από Κρήτη

Του Σμήναρχου Μανώλη Καρυωτάκη,

«Είναι θεριό η μοναξά» και «2-1 = Μηδέν»

Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις IANOS τα βιβλία του Μανώλη Καρυωτάκη (του Κοσμά και της Μαρίας) που φέρουν τους τίτλους «Είναι θεριό η μοναξά» και «2-1 = Μηδέν».

 

Τα βιβλία θα παρουσιαστούν στο Ηράκλειο από το βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη, την Παρασκευή 16 Μαρτίου στις 20.οο στην αίθουσα “Ανδρόγεω”. Με τον συγγραφέα συζητούν οι: Ειρήνη Σπυριδάκη (φιλόλογος – εικαστικός), ο Γιώργος Βιτώρος (δημοσιογράφος), ο Νίκος Μακαρώνας (παιδοψυχίατρος), ο Γιώργης Βρέντζος/Κάτης (καλλιτέχνης) και ο Γιάννης Λιονάκης (πρόεδρος Ε.ΣΥ.ΠΡΟ.ΤΑ – ρ/δ παραγωγός). Την εκδήλωση θα πλαισιώσουν καλλιτεχνικά οι: Γιώργης Βρέντζος, Γιώργης Νταγιαντάς, Δημήτρης Ξυλούρης, Δημήτρης Σπυριδάκης, Μενέλαος Νταγιαντάς και Βασίλης Δραμουντάνης.

Περιγραφή βιβλίου «Είναι θεριό η μοναξά»
Πρόκειται για μία πρωτότυπη συλλογή Κρητικής παραδοσιακής αλλά και σύγχρονης στιχουργίας, που όπως καταθέτει ο εμπνευστής τους, καταγράφει τους ψυχικούς του κραδασμούς και καλεί τον αναγνώστη να απολαμβάνει τις «πτήσεις» της ψυχής και παράλληλα να έχει τη δύναμη να συμφιλιώνεται με τις «πτώσεις» του. Τα βιβλίο περιέχει 350 μαντινάδες, πλήθος από ρίμες, πεζά , ποιήματα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Εισαγωγικά αποσπάσματα από τον Mανώλη Καρυωτάκη
«…Και να, που γυρίζεις κάποια μέρα πίσω
κι ανατρέχεις στην αρχή, την πιο μακρινή αρχή που θυμάσαι
κι αρχίζεις να πατάς στα ίδια σου τ’ αποτυπώματα,
προσπαθώντας ν’ αλλάξεις ό, τι μπορεί ν’ αλλάξει,
χρησιμοποιώντας τη σοφία που σου δίδαξαν
οι λύπες και οι χαρές που έχεις στην αποθήκη σου…».
Αντιπροσωπευτικό δείγμα περιεχομένου
Με τη δική σου αθιβολή η μέρα ξημερώνει,
έτσι κι αλλιώς πάλι μ’ αυτή το βράδυ τελειώνει.
Καμιά φορά οι Άγγελοι τον ουρανό αφήνουν
και κατεβαίνουνε στη γη και δεν ξαναγυρίζουν.
Δεν έχω τόπο στην καρδιά μπλιο μου για να σε βάλω,
καλλιά αδειανή και να χωρούν δυο φίλοι παραπάνω.
Μ’ εγωισμό μπορεί κανείς πολύ ψηλά να φτάξει,
μα κι έναν έρωτα μπορεί αζωντανό να θάψει.

Περιγραφή βιβλίου «2-1 = Μηδέν»
Πρόκειται για μία πρωτότυπη συλλογή Κρητικής παραδοσιακής αλλά και σύγχρονης στιχουργίας, που όπως καταθέτει ο εμπνευστής τους, καταγράφει τους ψυχικούς του κραδασμούς και καλεί τον αναγνώστη να απολαμβάνει τις «πτήσεις» της ψυχής και παράλληλα να έχει τη δύναμη να συμφιλιώνεται με τις «πτώσεις» του. Oι στίχοι των μαντινάδων στο βιβλίο με τίτλο «Είναι θεριό η μοναξά», παρατίθενται μεταφρασμένοι και στην αγγλική γλώσσα, ενώ το βιβλίο περιέχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

 

Εισαγωγικά αποσπάσματα από τον Mανώλη Καρυωτάκη
«…Ψάχνω να βρω το παιδί που ήμουν κάποτε.
Ψάξτε να βρείτε κι εσείς το δικό σας.
Χωρίς ελλείμματα, κουτσουρέματα, περικοπές
και κουτσάματα στην Ψυχή.
Κανείς δεν έζησε πλουσιοπάροχα από τους τόκους
της αξόδευτης αγάπης του…».
Αντιπροσωπευτικό δείγμα περιεχομένου
Και να κατέχει να μετρά, όποιος αγάπη χάνει,
για κείνον ένα και μηδέν, πάντα μηδέν θα κάνει.
Κομμάθια την αφήσανε σα φύλλο στον αέρα
και την ξανάκαμες καρδιά μέσα σε μιαν ημέρα.
Ό,τι κοιτάς “στολίζεται”, κι ό,τι ακουμπάς “ανθίζει”
κι είτε γελάς ή δε γελάς, ο κόσμος ομορφίζει.
Ένα ταξίδι θα ‘θελα, να κάνω πριν να σβήσω
και να ‘σαι συ προορισμός, να μην ξαναγυρίσω.
Τρομάζει ο θάνατος πολλούς, δειλούς μα κι αντρειωμένους
μα δεν εφόβισε ποτέ, τσ’ αγάπης σκοτωμένους.

Σημείωμα φίλου – παιδοψυχιάτρου, Νίκου Μακαρώνα (απόσπασμα)
«…Μιλούν μόνες τους οι λέξεις, έντεχνα ταιριασμένες σε στίχους, δείγμα σπουδαίου τεχνίτη. Μα εγώ θα σας προτρέψω να κάνετε και κάτι άλλο… να αφουγκραστείτε μια περήφανη καρδιά, σαν του φίλου μου, το πώς ερωτεύεται, πώς αγαπά, πώς πονά και πώς θρηνεί και κει θα βρείτε και το άλλο μισό κομμάτι της
ψυχής του … αυτό που “ξέχασε” εκεί ψηλά στον ουρανό, πιθανόν από την πρώτη πτήση του, να περιπλανιέται ελεύθερο και ωραίο στους ουρανούς, για να καθοδηγεί από κει το άλλο μισό εδώ κάτω στα γήινα…».
Σημείωμα φίλου – μουσικού, Γιώργη Βρέντζου (απόσπασμα)
«…Διακρίνω στο βλέμμα του Μανώλη Καρυωτάκη μια σπίθα πονεμένου λιονταριού[…]. Τέτοιον πόνο κουβαλεί ο Μανώλης που ευτυχώς, σαν αρχαίος αλχημιστής, τον μετουσιώνει σε ποίηση, έτοιμος να αντιπαλέψει όλα τα θεριά […] Γράφει τη δική του ιστορία, διαβάζοντας τις ψυχές των ανθρώπων και ειδικά των πονεμένων. Οι δύο ζωοφόρες λέξεις “ΕΜΕΙΣ”, “ΑΓΑΠΗ” είναι στάση ζωής για εκείνον. Και για να τις ζητήσει κανείς πιστά, πρέπει να είναι άξιος μαχητής του φωτός και να τις προστατεύει μέρα νύχτα…».

Βιογραφικό Μανώλη Καρυωτάκη

 

Ο Μανώλης Καρυωτάκης ήρθε στο κόσμο τον Μάρτιο του 1970, στο Ηράκλειο Κρήτης.
Μικρός είχε αδυναμία τα αυτοκίνητα, αλλά τον κέρδισαν τα αεροπλάνα. Υπηρετεί στην Πολεμική Αεροπορία από το 1987. Έχει πετάξει με διάφορους τύπους αεροσκαφών, με τελευταίο το F-16 Blk52+.
Είναι απόφοιτος Ειδικών Σχολείων Επιβίωσης, Πληροφοριών, Ψυχολογίας, Αιχμαλώτων, Διερεύνησης Aεροπορικών ατυχημάτων, Πληροφοριών Ανοικτών πηγών και Ανθρώπινης νοημοσύνης. Ομιλεί τρεις ξένες γλώσσες. Το 1999 τιμήθηκε με διάκριση και Εύφημο μνεία, για την Αριστεία του στην εκπαίδευση Επιβίωσης και στη Σχολή Διερεύνησης Ατυχημάτων στις ΗΠΑ. Στον ουρανό πετάει με το αεροσκάφος του και στη γη με μαντινάδες.

Βιβλιοκριτικές

2-1=Μηδέν

Κώστας Τζανιάς, (Συγγραφέας, Κριτικός),  Λιέγη

 

Όταν ο εσωτερικός κόσμος του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ**γκρεμίζεται μέσα του, κρατάει στα ιδρωμένα δάκτυλα, τη φωτογραφία των φίλων του αεροπόρων κι όταν η σύντροφος του τού υπενθυμίζει ότι αυτοί είναι πια νεκροί, εκείνος της απαντά με πόνο:

«Όχι… οι νεκροί είμαστε εμείς…».

 

“Να αγαπάς την Πτώση /μια Πτήση είναι προς τα κάτω/…” συνδράμει με την έμπνευσή του ο Εμμανουήλ Κ.Μ. Καρυωτάκης*, ένας Ιπτάμενος, όπως και ο Εξυπερύ, κι επίσης “Σκαφτιάς” της σκέψης και του λόγου. Με “Μαντινάδες και άλλα” {2 -1=Μηδέν}, “ακούγεται”, να βλέπει άσπρη τη ζωή “στα μαύρα λάθη”, να κάνει Φασαρία “Όταν ο Έρωτας κοιμάται”, να γλιστράει πετώντας ευτυχώς, και μαντιναδολογώντας, στο απύθμενο γαλάζιο της ποιητικής πανδαισίας.

Από εκεί θα οικονομήσει – [{“σα τη δεσά γηθειά να τηνε λύσει/….] “…/ Ένα μηδέν ‘Ο’ ολοστρόγγυλο… μα κι αυτό κάτι είναι../.. /…Είμαι ένα χαρούμενο μηδενικό ‘Ο’ !” }] – την Πτήση.

 

” Η Πτήση Πάθος Πόνος Ανάμνηση Βράχος Βραχύς Σκέψεις” είναι ένα ποιητικό διάνυσμα 120 σελίδων της Συλλογής Μαντινάδων με τον γενικό τίτλο “2-1=Μηδέν”, η οποία συντίθεται από υποσύνολα διανοητικών διανυσμάτων τα οποία άλλοτε πορεύονται παράλληλα στη συνείδηση του αναγνώστη και άλλοτε τέμνονται ως ευθείες φωτεινές στο αχανές ενός ουρανού υποθέσεων ατασθαλή, συνεχώς μετατοπιζόμενου, από ποίημα σε ποίημα, από σελίδα σε σελίδα, με ταχύτητα Μαχ.

Κι όπως η ταχύτητα μετάδοσης του ήχου σε οποιοδήποτε μέσον δεν είναι πάντα σταθερή, αλλά εξαρτάται από τη θερμοκρασία, την πίεση και την πυκνότητα στον αέρα, από το ύψος, την θερμοκρασία και την πίεση που επικρατούν κατά την μετάδοση, έτσι και η ταυτότητα της όποιας ποιητικής στροφής του Ποιητή ευνοείται από τις συνθήκες που επικρατούν στο σημείο στο οποίο συμβαίνει η έμπνευση – οπότε και ο δημιουργός συναντά τον αναγνώστη.

Η προσπάθεια του Καρυωτάκη να επανασυνδεθεί με εκείνο το δευτερόλεπτο της έμπνευσης του μπορεί να εκληφθεί ως ” Πτήση εντός της Πτώσης”. Μια Πτώση όμως καθόλα ελεγχόμενη. Συγκρίνοντας την με την έννοια της Πτώσης στη μουσική ορολογία, όπου τόσο ο συνθέτης όσο και ο εκτελεστής, καθώς και ο ακροατής αφήνουν εαυτούς να κυλήσουν σε ένα διάστημα αναπαύσεως, ειρήνης, αφοβίας, οπότε ο Εμμανουήλ Κ.Μ. Καρυωτάκης σημειώνει: “Δυνατοί είναι εκείνοι που αναγκάζουν τις πράξεις τους να κυβερνούν τις σκέψεις τους”. Κι αυτή η σκέψη εκφράζει τόσο το ταξίδι του πιλότου υπερηχητικού όσο και εκείνο του Ποιητή αγγελιοφόρου, ο οποίος αποδεχόμενος την αλήθεια κάποιας αναπόφευκτης ήττας, συμπληρώνει:

“Κι εγώ δεν υπήρξα ποτέ δυνατός…”.

Σκέψη οξύμωρος καθώς αστραπιαία ο Μαχ-ητής αντικαθίσταται από τον Δημιουργό πάνω στη λευκή σελίδα του ποιητικού θόλου. Το ίδιο αστραπιαία μεταμορφώνεται και η φύση του στα μύχια του αναγνώστη άλλοτε ως δοξασία, άλλοτε ως λόγος παρακαταθήκη, και κατά το μάλλον, λυρικά, αδράχνονταν όλα τα μυστήρια του έρωτα, με μέτρο.

Δεν θα ήταν υπερβολή να σκεφτούμε ότι ο Εμμανουήλ Κ.Μ. Καρυωτάκης κατορθώνει να αποκρυσταλλώσει ό,τι ρευστό, αέρινο, άυλο, διαφανές, τον κατοικεί την στιγμή της σύζευξής του με το απίθανο μικροσκοπικό διάστημα της “επόμενης δράσης”. Καθότι:

“Άμα πονάς γράφεις/άμα γελάς γράφεις/άμα μεθάς, γράφεις/άμα είσαι χαρούμενος γράφεις. άμα είσαι στεναχωρημένος γράφεις/άμα κερδίζεις γράφεις/ Όταν χάνεις,/ γράφεις καλύτερα!” ή “Οι εκ γενετής τυφλοί δεν βλέπουν όνειρα./ Ακούνε μόνο ήχους./ Σύντομους./ Σαν μαντινάδες.”

Είναι αξιοσημείωτο ότι μέσα στις σελίδες ο αναγνώστης δεν θα νιώσει τίποτε άλλο από την αίσθηση της ελευθερίας. Δεν θέλει ο ποιητής να παγιδεύσει τον αναγνώστη με τις λέξεις του. Το αντίθετο μάλλον. Τον οδηγεί σε ένα άνοιγμα υποθέσεων όπου προϋποτίθεται ό,τι και σε έναν πιλότο υπερηχητικού: “Ανοιχτή καρδιά”! “Εξ άλλου 1+0 …πάλι μηδέν κάνει !”

*Ο Εμμανουήλ Κ.Μ. Καρυωτάκης είναι μάχιμος πιλότος της πολεμικής αεροπορίας

** [Γάλλος συγγραφέας – πιλότος. γνωστός στο ευρύ κοινό από το βιβλίο του «Ο Μικρός Πρίγκιπας»].

 

 

«2-1=Μηδέν», Ειρήνη Σπυριδάκη, Φιλόλογος – Εικαστικός

Μία συλλογή κειμένων που αναδεικνύει το τραύμα και κάνει στο τέλος φωτεινό το σκοτάδι, ακροβατώντας μεταξύ αλήθειας και ονείρου. Τραύματα και θαύματα συνοδοιπορούν, επιβεβαιώνοντας εκείνο που όλοι υποπτευόμαστε, ότι όλα είναι μνήμη. Είμαστε ό,τι ζήσαμε κι ό,τι αφήσαμε πίσω μας. Κι ό, τι μας πλήγωσε το κουβαλάμε όχι σαν βάρος, μα σαν μνήμη που ενίοτε έχει τη δύναμη να αναπληρώνει τα κενά της ίδιας της πραγματικότητας για να μας λυτρώνει. Έστω και παροδικά. Η μνήμη θα λέγαμε ότι είναι η μεγάλη δεξαμενή, καθώς χρησιμοποιείται ως άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι ποιητικές εικόνες, οι λέξεις και οι αισθήσεις.

Μέσα στα κείμενα φιλτράρεται η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, επεξεργάζονται τα ερεθίσματα, παρατηρείται ο έσω βίος, δοκιμάζονται νέες εμπειρίες, αλήθειες τίθενται σε προβληματισμό. Έτσι ξεδιπλώνεται η περιπέτεια της ζωής, οι αναμνήσεις, οι σκέψεις, οι επιθυμίες και οι αμφιβολίες, οι περιπλανήσεις στον κόσμο, αλλά και οι περιπλανήσεις του μυαλού στα «γιατί» και τα «πώς» της συναναστροφής και των προσωπικών εμμονών. Η προσήλωση στις αναζητήσεις του «εγώ» φωτίζει την αγωνία για κατάδυση στο βάθος της ύπαρξης με αστείρευτη νεανική ορμή. Σαν μια αστραπιαία πτήση προς τα μέσα, με τις όποιες συνεπακόλουθες αυτής πτώσεις. Με απώτερο σκοπό ίσως να διαπιστωθεί αν μέσα στις πικρίες ή τις απογοητεύσεις που προσφέρει η ηλικία της ωριμότητας – μαζί με την πολύτιμη εμπειρία της ζωής – υπάρχει ακόμα η δύναμη και το κουράγιο να αντλεί κανείς ψυχικά αποθέματα από τον πλούτο της παιδικής ηλικίας.

Τα κείμενα περικλείουν πάθος που πηγάζει από τις σωστές, αλλά (ίσως μάλιστα περισσότερο) από τις λανθασμένες επιλογές. Σαν ένα σύγχρονο «μοιρο-λό(γ)ι», ένα θρήνο για τον εαυτό μας, μια διαμαρτυρία απέναντι στην ανελέητη μοίρα. Μέσα στον έμμετρο λόγο κρύβονται οι εναγώνιες προσπάθειες να εκπληρωθούν όνειρα, έστω και την ύστατη στιγμή. Η συγκίνηση που πηγάζει από τα δίπολα «έρωτας-χωρισμός», «πάθος-πόνος», «θλίψη-χαρά», «πτήση-πτώση», «ελπίδες-διαψεύσεις», τις προσωπικές ήττες, τις συγκρούσεις και τις εκρήξεις, δεν επιφέρει μελοδραματισμούς ή επιφανειακή αισθηματολογία, που θα αφαιρούσαν από την ατμόσφαιρα την έντασή της.

Στο εικονοπλαστικό επίπεδο, η φύση (και οι νόμοι που τη διέπουν) αποτελεί αναντίρρητα το σταθερό πρότυπο του ανθρώπου· το πρότυπο του κάλλους. Αλλά η φύση προσφέρει επίσης και το μέτρο σύγκρισης για τα αισθήμα­τα, τα πάθη, τις ιδιότητες και τις συμπεριφορές του ανθρώπου. Ένα χαρακτηριστικό θεματικό μοτίβο είναι η ιδέα πως όποιος απολαμβάνει φυσικές αξίες και ομορφιές (όπως είναι η γυναικεία ομορφιά), εξασφαλίζει, τρόπον τινά, μια εγκόσμια αθανασία.

Οι λέξεις, με όλο το νόημα που τις φορτίζει, οριοθετούν αυστηρά τη συγκίνηση, δεν την αφήνουν να χαθεί σ’ ένα νεφέλωμα απροσδιόριστων ψυχικών αντανακλάσεων. Η δραστικότητα του λόγου βασίζεται στην κατασκευή ενός μηνύματος που απευθύνεται ταυτόχρονα στη νόηση, το συναίσθημα και τις αισθήσεις, προκαλώντας σύνθετα ερεθίσματα στον δέκτη, ψυχικά και διανοητικά, από τα οποία απορρέει η “κάθαρση” ή “αισθητική απόλαυση”. Με εικόνες ανάγλυφες και με μετρημένη αξιοποίηση των εκφραστικών μέσων, διασώζεται το ψυχικό άλγος και διαφαίνεται πως με πολύ πόνο και κόπο, κάποια στιγμή, η ίαση θα έλθει. Οι τίτλοι είναι ευθύβολοι και συμβολικοί.

Στη συλλογή «2-1= Μηδέν» φαίνεται ότι η συγγραφή προκύπτει από εσώτατη ανάγκη, γι’ αυτό και αγγίζει τον αναγνώστη. Η ειλικρινής έκφραση της αυθεντικότητας συναντά την αυθεντικότητα των άλλων, «αντηχεί» στην ιδιοσυγκρασία τους. Η κοινή συνισταμένη συγγραφέα – αναγνώστη είναι η αέναη αναζήτηση της ευτυχίας που όσο κι αν φαίνεται πως την προσεγγίζουμε, πάντα εκείνη καταφέρνει να διαφεύγει. Που όλοι την έχουμε ανάγκη ως ψευδαίσθηση ή ουτοπία, για να στεκόμαστε στα πόδια μας. Εξάλλου, πώς είναι εφικτό να ζήσει κανείς χωρίς ουτοπίες;

 

 





Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.