Στην πλατεία του Αγίου Δημητρίου, λίγο πιο πάνω από το Ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου, ανάμεσα στα φημισμένα ρακάδικα και τσιπουράδικα, ανάμεσα στα ουζερί και τους λαχταριστούς μεζέδες, βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Λιμένος.
Επιμέλεια: Βασιλική Βαπουτσάκη
Ήταν η εκκλησία της συντεχνίας των μαραγκών (στα χρόνια της Βενετιάς) και βρισκόταν στη θέση του σημερινού Αγίου Δημητρίου Λιμένος.
Ο ναός, όπως θα δούμε παρακάτω, πέρασε πολλές δοκιμασίες.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Άγιος Δημήτριος, ήταν ο άγιος και των Βαρελάδων, Η συντεχνία των βαρελάδων ήταν πανίσχυρη αφού η αμπελοκαλλιέργεια, ήταν από τους κύριους κλάδους της αγροτικής οικονομίας. Γύρω του, υπήρχαν τα βαρελάδικα της πόλης. (Δυστυχώς το τελευταίο βαρελάδικο, έκλισε το 1995).
Στις 26 Οκτωβρίου, οι δουλειές στους αμπελώνες έχουν τελειώσει και το νέο κρασί έχει μπει στο βαρέλι και ο Άγιος Δημήτριος ήταν ο γείτονάς τους! Δεν ήταν τυχαία η επιλογή…
Τη μέρα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου λοιπόν , πήγαιναν το λάβαρό τους και την εικόνα του Αγίου Δημητρίου στην εκκλησία και κάποιος από αυτούς (εκ περιτροπής) έπαιρνε την εικόνα στο σπίτι του, να φιλοξενήσει το ιερό σύμβολο για ένα χρόνο. Μεγάλη τιμή γι αυτόν. Ο ίδιος αναλάμβανε και τα τραπεζώματα. Αντιλαμβανόμαστε ότι λόγω τις ιδιαίτερης σχέσης τους με το κρασί, στη γιορτή γινόταν η πρώτη κρασοδοκιμή της χρονιάς
Από την παλιά εκκλησία των αρχών της Βενετοκρατίας υπάρχει μονάχα ένα τμήμα της τοιχογραφίας στο ιερό. Την εποχή του Gerola υπήρχε μονάχα τμήμα του βόρειου τοίχου της αψίδας, και του πρόναου.
Το βόρειο τμήμα του ναού είχε ενσωματωθεί με τα σπίτια που υπήρχαν εκεί και το σωζόμενο μέρος του ναού υψωνόταν πάνω σε μια πλατεία. Ο ναός ήταν τρίκλιτος
Κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας ήταν τρίκλιτος και ερειπώθηκε σύντομα, για να σωριαστεί εντελώς κατά το βομβαρδισμό του Ηρακλείου από τους Γερμανούς το ’41. Κρίθηκε διατηρητέο μνημείο το 1947, αναστηλώθηκε τη δεκαετία του 1950 και εγκαινιάστηκε το 1964.
Ο ναός από το 1947 αποτελεί διατηρητέο μνημείο.
