Ρεμπιά Γκιουλνούς: Η Ρεθύμνια Σουλτάνα που συνεχίζει να προκαλεί την ιστορία!

ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΗΣ

Γράφει ο Μανούσος Κλάδος

Τον περασμένο Νοέμβριο συμπληρώθηκαν τρεις αιώνες από τον θάνατο της Εμετουλάχ Ρεμπιά Γκιουλνούς, της Βαλιδέ Σουλτάνας της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Ρεθύμνιας Ευμενίας Βεργίτση.

Τρακόσια χρόνια μετά, η ιστορία της γυναίκας αυτής συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον των ιστορικών ερευνητών, γεγονός, που αποδεικνύεται από το ότι στην Ισπανία ήδη προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες ιστορικό ντοκιμαντέρ για την περίοδο δράσης της Ρεμπιά Γκιουλνούς ενώ ανάμεσα στα βιβλία που ανατυπώνονται από τη Βικελαία Βιβλιοθήκη και τον Δήμο Ηρακλείου είναι το συγγραφικό πόνημα του Νικόλαου Σταυρινίδη «Ρεμπιά Γκιουλνούς η Ρεθύμνια Χριστιανή Σουλτάνα».

Η νεαρή χριστιανή, κόρη Ιερέα από το Ρέθυμνο, η Ευμενία Βεργίτση, μέσα από μια ομιχλώδη διαδρομή στα σκοτεινά χαρέμια του Τόπ Καπί Σαράϊ όπου οδηγήθηκε παιδούλα, δεν κατάφερε μόνο να αναρριχηθεί στο υψηλότερο γυναικείο αξίωμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αλλά κυρίως να επικρατήσει και ουσιαστικά να διακυβερνήσει αρχικά ως Χασεκί Σουλτάνα και ακολούθως ως Βαλιδέ Σουλτάνα επηρεάζοντας και ελέγχοντας την πολιτική και τη δράση τριών Σουλτάνων!

Και όλα αυτά βέβαια μέσα από μια διαδρομή στρωμένη με πτώματα … γιατί μέσα στα χαρέμια του Τοπ Καπί ή σκότωνες… «διακριτικά» ή κατέληγες στα βάθη του Βοσπόρου, όμως η Ευγενία Βεργίτση, η κόρη του παπά Βοργιά θέλησε και έμεινε στην ιστορία με κάθε τίμημα.

02ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ Η ΕΥΜΕΝΙΑ ΒΕΡΓΙΤΣΗ

Στους πολλούς αιώνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ελάχιστες γυναίκες έμειναν στην ιστορία. Ακόμα και για αυτές, όμως, δεν είναι πολλά τα γνωστά στοιχεία καθώς απαγορευόταν να γίνεται αναφορά για τις χανούμισσες των χαρεμιών που διατηρούσαν οι Σουλτάνοι.

Ανάμεσα τους είναι η Εμετουλάχ Ρεμπιά Γκιουλνούς, δηλαδή η Χασεκί του Σουλτάνου Μεχμέτ Δ’ και Βαλιδέ των Σουλτάνων Μουσταφά Β’ και Αχμέτ Γ’.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ναϊμά ευθύς μετά την άλωση του Ρεθύμνου τον Οκτώβριο του 1648 από τον Χουσεΐν Πασά, συνελήφθησαν και στάλθηκαν ως δώρο στο Σουλτάνο Ιμπραήμ Α’ είκοσι Ρεθεμνιώτες καπεταναίοι, δέκα ρωμαλέοι προύχοντες και δέκα κορίτσια ως σκλάβες για το χαρέμι του. Οδηγήθηκαν εκεί από τον Αλή Αγά, ο οποίος μετέφερε και την είδηση της κατάληψης της πόλης.

Ακολούθως το 1663 ο Μεχμέτ Δ’ φαίνεται να έχει πρώτη σύζυγο, δηλαδή Χασεκί Σουλτάνα την Ρεμπιά Γκιουλνούς, η οποία αναφέρεται καταγωγής Ρεθύμνου. Πιθανόν, δηλαδή, να ήταν μία από τις δέκα σκλάβες που είχαν σταλεί δώρο στον πατέρα του το 1648, κάτι το οποίο δεν αποδεικνύεται, όπως υποστηρίζει ο Ν. Σταυρινίδης, αφού δεν αποκλείεται να υπήρχαν και άλλες απαγωγές γυναικών στα μετέπειτα χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση, μετά την άλωση του Ρεθύμνου και πριν το 1663 η Ευμενία Βεργίτση βρέθηκε στο χαρέμι του Τοπ Καπί και στην κλίνη του Σουλτάνου Αχμέτ Δ’ που την ερωτεύτηκε παράφορα και της παραδόθηκε πλήρως.

Εκείνο το οποίο επίσης έχει ενδιαφέρον, είναι, ότι για πολλούς, λόγω επωνύμου, η καταγωγή της Βεργίτση ήταν από την περιοχή Μυλοποτάμου αφού σε χωριά της επαρχίας αυτής συνηθίζεται το συγκεκριμένο επώνυμο ενώ έχει υποστηριχτεί, ότι ο πατέρας της Ιερέας ήταν από τους Ασυρώτους, σημερινό χωριό Κρυονέρι στον Μέσα Μυλοπόταμο. Ειδικά για το Κρυονέρι, το έχει υποστηρίξει σθεναρά ο καθηγητής και συγγραφέας Ορέστης Μανούσος, ο οποίος έχει εκδώσει την μυθιστορηματική βιογραφία της Ρεθύμνιας Σουλτάνας.

Υπάρχει, πάντως η αρχοντική οικογένεια των Βεργίτσηδων και στο Ρέθυμνο της εποχής εκείνης αλλά και στην Βισταγή Αμαρίου, οπότε κάθε σενάριο είναι πιθανό.

Στο μεταξύ, πρόσφατα οι σπηλαιολόγοι του Ρεθύμνου έκοψαν την πίτα τους στην περιοχή του Βαρσαμά, κοντά στον Καμαριώτη, δηλαδή, μετά τα Ανώγεια προς Ηράκλειο και στην πρόσκληση τους ανέφεραν, ότι πάνε εκεί, γιατί από εκεί έκλεψαν οι Τούρκοι την Ευμενία. Η πρόσκληση τους έλεγε τα εξής: «Στην περιοχή του Βαρσαμά, από όπου οι Τούρκοι μετά την κατάληψη του Ρεθύμνου πριν (370 χρόνια), άρπαξαν την τρίχρονη κόρη του παπά Βοργιά, Ευμενία για να την στείλουν μαζί με άλλες εννέα πανέμορφες νεαρές κοπέλες απ’ το Ρέθυμνο, δώρο στο Σουλτάνο Ιμπραήμ Χαν.»

Την περιοχή αυτή έχει προσδιορίσει ο Ακαδημαϊκός Μανούσος Μανούσακας και άλλοι επιστήμονες, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους στρέφονται σε καταγωγή της Ευμενίας από τους Ασυρώτους, δηλαδή το Κρυονέρι Μυλοποτάμου ενώ Τουρκικές Πηγές, φαίνεται να συμφωνούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο των Σπηλαιολόγων Ρεθύμνου κ. Βασίλη Σιμιτζή, που επίσης έχει ερευνήσει το θέμα της Ευμενίας Βεργίτση, ο πατέρας της, ο Παπάς Βοργιάς, όπως τον γνώριζαν όλοι – το Βοργιάς είναι παράφραση του Βεργίτση- λειτουργούσε στην Εκκλησία που υπάρχει στα φαράγγια της περιοχής, η οποία άλλωστε είναι σε κοντινή απόσταση με το Κρυονέρι. Αυτή την εκδοχή έχει υιοθετήσει και ο Ορέστης Μανούσος στο δικό του βιβλίο.

 

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η Ευμενία Βεργίτση, που στο μεταξύ είχε λάβει το όνομα Εμετουλάχ Ρεμπιάς Γκιλνούς, έλαβε τουρκική και μουσουλμανική εκπαίδευση στο χαρέμι ​​του παλατιού Τοπ Καπί και σύντομα προσέλκυσε την προσοχή του Σουλτάνου Μεχμέτ Δ’.

Απέκτησαν δύο γιους, τον Μουσταφά Β’ (1664-1703), τον οποίο γέννησε σε ηλικία 22 ετών και τον Αχμέτ Γ’ (1673-1736) σε ηλικία 31 ετών. Είχε επίσης μία κόρη, την Χατιτζέ Σουλτάν.

«Αν ήταν δυνατόν να αποδειχθεί από την έρευνα παλιών βιβλίων και παλιών χειρογράφων ότι το τάδε ή το δείνα πρόσωπο στάθηκε απεριόριστα ευτυχισμένο στην ζωή του, τότε με πεποίθηση θα έλεγα πως η Ρεμπιά Γκιουλνούς στάθηκε πράγματι η πιο ευτυχισμένη γυναίκα του σουλτανικού χαρεμιού…», έτσι προλογίζει το ιστορικό σημείωμα που έγραψε για την Ρεμπιά Γκιουλνούς ο Τούρκος ιστορικός Αδνάν Γκίς.

Και δεν είναι ο μόνος, αφού τα τελευταία χρόνια έχουν εκδοθεί δεκάδες μελέτες και έρευνες για την σημαντική αυτή γυναίκα της Οθωμανικής περιόδου, που αποκαλύπτουν σημαντικές πτυχές του βίου και της πολιτείας της. Ωστόσο, τα βιβλία και τα συγγράμματα αυτά δεν έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά.

Όλοι οι βιογράφοι της πάντως, αναφέρονται σε σειρά εγκλημάτων, που διέπραξε προκειμένου να μείνει τόσες δεκαετίες στην εξουσία.

Χαρακτηριστικό είναι, ότι από τη στιγμή που είχε γίνει πρώτη Χασεκί του Μεχμέτ Δ’, όποια άλλη προσέλκυε το ενδιαφέρον του, κατέληγε στα βάθη του Βοσπόρου ή στραγγαλιζόταν ή δηλητηριαζόταν μέσα στο Χαρέμι.

Για παράδειγμα, ο ανταγωνισμός της με την Γκιουλμπεγιάζ, μια παλλακίδα του Μεχμέτ Δ’, καταγράφηκε με δραματικούς τόνους από τους ιστορικούς.

Αναφέρεται, ότι ο Μεχμέτ Δ’ ήταν βαθιά ερωτευμένος με την Γκιουλνούς, αλλά όταν η Γκιουλμπεγιάζ μπήκε στο χαρέμι η αγάπη του κλονίστηκε και η Γκιουλνούς ακόμα ερωτευμένη με τον Σουλτάνο έγινε τρελά ζηλιάρα. Μια μέρα, καθώς η Γκιουλμπεγιάζ καθόταν σε έναν βράχο κοιτώντας την θάλασσα, η Γκιουλνούς την έσπρωξε από τον βράχο και πνίγηκε. Για την ίδια, άλλοι ιστορικοί της εποχής έγραψαν, ότι την στραγγάλισε με μαύρους κωφάλαλους ευνούχους.

Ανάμεσα σε άλλες αναφέρεται και μία Τσερτσέζα χορεύτρια, την οποία σκότωσε μπροστά στα μάτια του Σουλτάνου όταν βλέποντας τον να απολαμβάνει τον χορό της, του πρότεινε να χορέψει μαζί της και ένας Μαύρος Μαυριτανός ευνούχος για να γίνει ο χορός πιο ελκυστικός και χαρούμενος. Ο Σουλτάνος το δέχθηκε. Όμως η Γκιουλνούς είχε συνεννοηθεί τον ευνούχο και καθώς εκείνος στροβιλίζονταν με την χορεύτρια στους ρυθμούς ενός Μαυριτανικού χορού που διεξαγόταν στο ανάκτορο του Καντιλή, σε ένα εξώστη δίπλα στη θάλασσα, ο υπηρέτης της Ρεμπιάς Γκιουλνιούς σε ένα τίναγμα του χορού έσπρωξε την κοπέλα, η οποία βρέθηκε στο κενό και σκοτώθηκε πέφτοντας από τα τείχη στα βράχια. Φάνηκε ως ατύχημα όπως και για τόσες άλλες, για τις οποίες έχει γράψει εκτενείς αναφορές ο Γάλλος ζωγράφος Ντε Λα Κρουά αλλά και ο ιστορικός Χάμμερ.

Πιο τυχερή φάνηκε μια Χριστιανή, την ο οποία ο Σουλτάνος γνώρισε και συναντούσε κρυφά από την Χασεκί του σε μια εκδρομή τους στον Θεσσαλικό κάμπο για κυνήγι. Το αντελήφθηκε η Ρεμπιά Γκιουλνούς και με συνοπτικές διαδικασίες την πάντρεψε με ένα αξιωματικό της.

 

ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Η Ρεμπιάς Γκουλνούς χαρακτηρίζεται αδίστακτη από πολλούς συγγραφείς.

Κατηγορήθηκε, ότι προσπάθησε να επιτύχει τον στραγγαλισμό των αδελφών του συζύγου της από άλλες μητέρες, δηλαδή, του Σουλεϊμάν Β’ και του Αχμέτ Β’, αφότου γέννησε τον πρώτο της γιο, τον Μουσταφά Β’, αλλά η μητέρα του συζύγου της, η Τουρχάν Χατιτζέ Σουλτάνα, εμπόδισε αυτές τις απόπειρες δολοφονίας την τελευταία στιγμή.

Ως Χασεκί ήρθε σε σκληρή κόντρα με την Τουρχάν Χατιτζέ που ήταν Βαλιδέ Σουλτάνα εκείνη την εποχή, για αυτό και όταν πέθανε ο Μεχμέτ Δ’ εκείνη διώχτηκε από το Τοπ Καπί για να επιστρέψει αργότερα κυρίαρχη γυναίκα ως Βασιλομήτωρ!

Γενικότερα, υπήρξε Χασεκί Σουλτάνα έως το Νοέμβριο του 1687 και μάλιστα ήταν η τελευταία γυναίκα που έφερε τον τίτλο της Χασεκί Σουλτάνας, εφόσον καταργήθηκε μετά.

Έγινε Βαλιντέ Σουλτάν όταν ο μεγαλύτερος γιος της, Μουσταφά Β’, έγινε Σουλτάνος. Κράτησε τη θέση της κατά την διάρκεια της βασιλείας και των δύο γιων της. Το 1703 της είχε ζητηθεί να εγκρίνει τη διαδοχή του άλλου της γιου, Αχμέτ Γ’, το οποίο και έκανε.

Έμεινε Βαλιδέ από 6 Φεβρουαρίου 1695 έως 6 Νοεμβρίου 1715, οπότε πέθανε στο ανάκτορο της Αδριανούπολης σε ηλικία 73 ετών. Είναι θαμμένη στο Γενί Βαλιντέ Τζαμί, σε έναν τάφο που είναι ανοικτός στον ουρανό.

 

 

http://rethemnosnews.gr





Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.