Βρουχάς. Το παραδοσιακό στολίδι του Μεραμπέλου (Νομός Λασιθίου)

Όταν, Βρουχά, σε έπλαθε ο Θιός
δεν είχε φέξει ακόμα
γι’αυτό έχουνε οι ρίζες σου
του ουρανού το χρώμα!
Συχνά μου φεύγει ο λογισμός και έρχεται σε σένα

και τότε αντιλαμβάνομαι πως βρίσκομαι στα ξένα

Μα, Φόβο δεν έχω να χαθώ
όπου και να πηγαίνω,
γιατί θωρώ τον τόπο μου και δύναμη όλο παίρνω!

39_big

Ο σύγχρονος οικισμός του Βρουχά βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της επαρχίας Μεραμπέλου, κοντά στο ακρωτήρι του Αγίου Ιωάννου ή Αφορεσμένου, σε υψόμετρο 200 μ.

Φαίνεται πως κατοικείται τουλάχιστον από το 17ο αιώνα και κάτοικοι της Φουρνής είχαν περιουσία στην περιοχή τα χρόνια της Βενετοκρατίας.

Για παράδειγμα, το 1621 ο ευγενής Νικολό Τζες από την Κάτω Φουρνή παραχωρεί αγρό που ανήκει στο φέουδό του στο Βρουχά, πάνω από το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου, και συνορεύει με το δημόσιο δρόμο, τη «στράτα κουμούνα».Οι βίγλες της Βενετοκρατίας στην ευρύτερη περιοχή του Βρουχά, όπως η σκοπιά στο ακρωτήρι του Αφορεσμένου, η σκοπιά Άσπρα Σπήλια και η σκοπιά Καμπάνα, φυλάσσονταν, σύμφωνα με τα σχέδια, από κατοίκους της Φουρνής.

Σε συμβόλαια του 1630 και 1632 ο Βρουχάς χαρακτηρίζεται μετόχι. Στο πρώτο υποθηκεύονται εκτάσεις στο«μετόχι Βρουχά στο ακρωτήρι» και στο δεύτερο η κερά Ρήνη Πεδιωτοπούλα από το μετόχι του Βρουχά παραγγέλνει μία φορητή εικόνα.

Στην περιοχή τα χρόνια της Βενετοκρατίας, εκτός από τη μονή του Αγίου Ιωάννου στην Παχιά Κερατιά, λειτούργησαν ακόμη η μονή της Παναγίας, όπου σήμερα είναι το νεκροταφείο του οικισμού, και η μονή του Αγίου Ιωάννου στο ακρωτήρι του Αφορεσμένου.
Το 1689 δύο παπάδες από το «χωριό» Βρουχά περιλαμβάνονται σε αυτούς που υπογράφουν μια δήλωση συλλογικής ευθύνης για τυχόν ζημιές από Χαΐνηδες. Ο οικισμός αναφέρεται ως «Βούρχο» σε έγγραφο του 1695 και σημειώνεται ως Vruha το 1827, Vruka το 1832-1833 με 30 χριστιανικές ορθόδοξες οικογένειες και με το όνομα Βρουχάς στην απογραφή του 1881 με 338 κατοίκους.

imagesΣήμερα ο Βρουχάς με λίγους μόνιμους κατοίκους αλλά με πολλούς επισκέπτες, ιδίως τους θερινούς μήνες, είναι το πιο ζωντανό χωριό της περιοχής και διαθέτει σημαντικές υποδομές ανάπτυξης. Κρατά ατόφια την Κρητική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Διατηρεί αναλλοίωτες τις εικόνες και τις ομορφιές του.

Οι κατοικοί του ασχολούνται με διάφορα επαγέλλματα όπως την αλιεία, την κτηνοτροφία, είναι αγρότες, οικοδόμοι κ.α. Ζουν σε κάθε γωνιά του Βρουχά σε τόπους που οι ίδιοι ονομάζουν: Πάνω Βρουχά, Κάτω-Πέρα ή Βορνή Γειτονιά. Ο Βρουχάς αν και έχει “δύσκολα” χώματα, διαθέτει αμέτρητα ελαιόδεντρα που είναι και η βασική πηγή εσόδων για τους κατοίκους του.  Στον Βρουχά θα παρατηρήσει κανείς συνδυασμό σύγχρονων και παραδοσιακών σπίτιων.

Ο μέσος όρος ηλικίας των κατοίκων του τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί. Πολλοί ωστόσο, από τους μόνιμους έχουν μετακομίσει στην Ελούντα, τον Άγιο Νικόλαο και την Αθήνα χωρίς όμως να αγνοούν τον τόπο καταγωγής τους ιδιίως τους θερινούς μήνες όπου το χωριό ξαναποκτά ζωή.

Στο Βρουχά παλαιότερα λειτουργούσε δημοτικό σχολείο που όμως περί τα μέσα του 1990 έκλεισε και πλέον χρησιμοποιιείται ως χώρος εκδηλώσεων. Στο χωριό λειτουργούσαν ανέκαθεν μικρά καφενεία – παντοπωλεία ενώ οι κάτοικοί του εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να προμηθεύονται προιόντα από διερχόμενα αμάξια και πωλητές. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Βρουχά είναι τα πολλά μονοπάτια και οι πολλές εκκλησίες. Πετρόχτιστα σπίτια, μυλοι, πηγάδια και στέρνες ακόμη σώζονται.

*το κείμενο εμπεριέχει ιστορικά αποσπάσματα της Μαριάννας Κατηφόρη, αρχαιολόγου

.vrouhas.gr

 





Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.